woensdag 25 maart 2015

Land's end.

Door Tjalling van den Bosch

Land's end is het uiterste, meest westelijke, punt 'vaste land' van Cornwall, in het zuidwesten van Engeland; vergelijkbaar met de Zeeuwse gemeente Veere in ons 'lage landje'.
Zoutelande valt onder de gemeente Veere en dat kennen wij dammers (althans behoren wij dammers te kennen) van de jaarlijkse activiteiten van stichting damevenementen Zeeland. Jarenlang werd het door Hiltex gesponsorde 'Zeeland Open' door de mannen van genoemde stichting 'op poten' gezet; ook het wereldkampioenschap voor vrouwen (2003) en het Europees Kampioenschap Algemeen (2002) en het Europees Kampioenschap voor Veteranen (2005 en 2009) werden naar Zeeland gehaald. Heden ten dage is men jaarlijks vooral in de weer met het Nederlands Kampioenschap voor vrouwen.    

Uw penneleur draagt het dammen een warm hart toe, dus ook het dammen voor vrouwen; zodoende werd op vrijdag 13 maart jongstleden de lange reis naar de Zeeuwse Rivièra ondernomen, om bij de eerste ronde van het N.K. vrouwen 2015 aanwezig te zijn. De lange reis voerde langs (~`~als de klok van~`~) Arnemuiden, Middelburg, Vlissingen, alsook Koudekerke, Biggekerke om maar eens wat dwarsstraten te noemen.
 
N.K. vrouwen 2015 . . .
 
Tijdens een eerste ronde is de spanning altijd het grootst; niemand wil met een verliespartij beginnen en de favorieten leggen zichzelf vaak meer druk op dan nodig is, om een winstpartij te boeken. Niets is mooier dan de sfeer te proeven en te voelen(!) van een dergelijk damevenement. De entourage in het gastvrije Beach Hotel is prachtig; de deelneemsters hebben ook hun onderkomen tijdens dit toernooi, in het hotel. Kortom, de organisatoren hebben het uitstekend 'voor elkaar', waarvoor hulde. Natuurlijk lag de schaduw van de betreurde Nina Hoekman, de kampioene van 2014, over het toernooi; de organisatie heeft op waardige wijze stilgestaan bij Nina.
 
In de eerste ronde liet Leonie de Graag een superieure techniek zien tegen veelvoudig Nederlands Kampioene Barbara Graas; na 4 uur spelen gaf de laatste (na een vernietigende 4 om 5) op.
 
Eén van de titelpretendentes was Heike Verheul; zij nam het deze ronde op tegen nationaal juniorenkampioene Denise van Dam, we komen er in na wits (van Dam) 27ste zet 43-39.
 
Verheul wilde (zo leek ons toe) vanaf acquit haar wil opleggen aan de youngster; deze belandde dan ook in een lange vleugel opsluiting. Van Dam zocht haar heil dan ook in tactische vondsten en alhoewel Verheul in een eerder stadium de combinatie wel had zien aankomen, werd ze toch het slachtoffer na  27.  . . - . .   (6-11)? , hetgeen werd afgestraft met  28.  25-20!  (14x32)  29.  37x28  (26x37)  30.  41x21  (17x26)  31.  28x6. 


Verheul speelde nog enkele zetten door om haar verlies (enigszins) te verwerken ("jij brengt ongeluk!"), maar de punten gingen naar van Dam.
 
Een ander fraai moment kwam voor in de partij tussen Ester van Muijen 
(wit) en Laura Timmerman.
 
Stand na zwarts (Timmerman) 31ste zet (15-20).
Van Muijen vervolgde nu met  32.  30-25  ; haar opponente had enige tijdsdruk en besloot (waarschijnlijk) daardoor tot een vereenvoudiging:  32.  . . - . .   (11-17)?  33.  25x14  (19x10)  34.  28x19  (13x24)  wit vervolgde nu met het lullige (excuse my French, ladies)  35.  34-30!

Het probleem voor zwart is nu dat (het waarschijnlijk geplande)  (24-29)  niet gaat . . ., want dan komt namelijk fraai: 37-31 (26x28)  30-24  (21x43)  24x2 (43-39)  50-44  (49x40)  35x44! Dus moet zwart 'iets anders doen'; om materieel evenwicht te bewaren had zwart na 35. 34-30 moeten vervolgen met (3-9) en (9-13), maar door de shock van wits 35te zet en de nog steeds aanwezige tijdsdruk besloot zwart tot  35.  . . - . .  (17-22)  en zag haar schijfje niet meer terug!
 
Ook de vierde partij uit deze ronde kende een opmerkelijk moment; de uiteindelijke winnares Doumesh (van harte Vitalia)  had haar winst (en eindzege?) op Iepie Poepjes (zwart) misschien wel kunnen verspelen als de laatste in de onderstaande stelling niet  46.  . . - . .  (27-32) , maar (28-32)
had gespeeld!
 
Na de gespeelde zet maakte Doumesh het vrij vlot af (2-0), maar na  (28-32) stuit wit plotseling op problemen; het op het eerste gezicht logische  39-33 mag niet wegens de damafname  (32-37)  31x42  (17-21)  6x28  (9-14)  28x10  (5x14). Ook (na  46. (28-32) mag wit niet  6-1  spelen, wegens  (32-37)  1x46  (9-14) 28x10  en  (46x14).
Of er na de gesuggereerde 46ste zet van zwart nog een sluitende winst inzit voor wit, laat ik gaarne aan u over, beste lezers en lezeressen; voor mij was het een genoeglijk dagje aan de Zeeuwse Rivièra . . .  
 

 

woensdag 18 maart 2015

Dammen in Franeker...

I Door Tjalling van den Bosch

De site Frisian Draugths, met als ondertitel the chessgame of draugths, laat ons weten dat men, net als vorig, weer een groot internationaal damtoernooi in Franeker organiseert; voor de duidelijkheid in de Friese damvariant. Op de deelnemerslijst van de International Group prijken de namen van onder andere 'onze': Shvartsman, Valneris, Amrillaev, Jansen (Hans), Borghetti, N'Diaye (Macodou) en vele andere. Ook is er een groep van specialisten in het Fryske spul, met daarin louter Grutmasters.

Het wordt wederom een opzienbarend toernooi, met de opening op 24 maart aanstaande te Franeker (in de Bogt fan Gune, de oudste studentensociëteit van Nederland). Er worden ronden gespeeld in het prachtige stadhuis van Franeker, alsmede op tallships (de Antiqua en de Elisabeth). Deze zeegaande driemasters blijven overigens 'liggen' aan de Zuiderkade te Franeker, dus u kunt deze tegelijkertijd bezichtigen.  Overigens bevinden alle activiteiten en bezienswaardigheden zich in een straal van nog geen 400 meter.

Er zijn naast het toernooi ook diverse activiteiten, zoals een eindspeltoernooi en een presentatie over dammen in het algemeen, met onder andere Wim van Mourik.
Syb van der Ploeg (zanger van de Kast) verzorgt het entertainment. Dankzij een geslaagde zoektocht naar sponsors kan men opnieuw groots 'uitpakken'.

Mocht u interesse hebben voor dit toernooi ga dan naar de site. Overigens is Franeker sowieso een bezoekje waard; alleen al vanwege het minstens zo indrukwekkende Planetarium van Eise Eisinga (tegenover het stadhuis)Deze Eisinga leefde van 1744 tot 1828 en maakte het planetarium (het oudste nog werkende van de wereld) met zijn eigen handen(!), hij wilde ermee aantonen dat de toen heersende angst (dat planeten op elkaar zouden botsen) totale onzin was. 

Eerder . . .

Ik heb al eens eerder over het toernooi geschreven (zie epistel van april 2014 - In de war . . .- en mei 2014 -Afgebroken . . .-) en probeerde u toen duidelijk te maken dat het een prachtig evenement was (en is), maar dat de Friese damvariant niet te vergelijken is met onze variant op de 100 ruiten.
In voorgaande edities van het toernooi lieten diverse toppers uit onze sport zich (zeer) positief uit over het uitstapje naar Franeker en de Friese damvariant.
Ik meen dat het Anatoli Gantvarg was, die het Friese dammen omschreef als: "Het schaken onder het dammen". Ook onze huidige wereldkampioen (Alexander Georgiev) wil graag terugkeren naar Franeker, maar dit jaar doet hij niet mee vanwege de tweekamp tegen Jean Marc Ndjofang(!). 

Op de Engelstalige site (Frisian draughts) lezen we dat het Fryske spul al meer dan 400 jaar oud is en dat onze damvariant daaruit voortvloeide. De Fransen krijgen de eer dat zij 'hun 64-velden dammen' hebben gecombineerd met het Friese dammen. Ook lezen we op de site dat het de bedoeling is om in 2018 het eerste official World Championship Frisian Draughts te organiseren; vandaar dat men druk aan de weg timmert met het jaarlijks terugkerende Grutmastertoernoai te Franeker. Ook dit jaar slingert men live de partijen de digitale snelweg op en weet men de traditionele media (radio, televisie en kranten) te interesseren voor een bezoekje aan het toernooi.

Dus, als u het toernooi eens wilt bezoeken, alsmede de mooie stad, kom dan (van 24 t.e.m. 28 maart) langs in Franeker. Iedereen die daadwerkelijk eens achter het Friese dambord wil plaatsnemen, raad ik aan om op de slotdag van het toernooi mee te doen aan het eindspel-toernooi. U speelt dan 5 (schijven) tegen 5 (wit schijven op 50 t.e.m. 46 en zwart 5 t.e.m. 1) met de spelregels Frysk damjen.

Moeilijk . . .

De Friese damvariant is moeilijk voor de beoefenaars van het internationale spel; ik heb het genoegen gehad om tijdens mijn uitstapje naar Frysk damjen  (met wit) in de (Friese) 'Haarlemmer' te mogen trappen. Ik volgde het goede bedoelde advies op, om vooral naar 'de kanten' te spelen, dus:  31-26  (20-25) 37-31 (14-20)  41-37 ??, en nu (17-21)  26x17  (12x41) . . . Schijfverlies dus, als men nu denkt (zoals ik in eerste instantie) dat je de zwarte indringer op veld 41 straks wel terugwint, dan heb je het mis, want op bijvoorbeeld 37-31 volgt (41x21) . . .

Een heuse (Friese) Grutmaster probeerde mij het spel eens duidelijk te maken tijdens een onderling 'duel'; geheel tegen het advies van mijn tegenstander in dacht ik zelf de remise te kunnen forceren; in de onderstaande stand dacht ik (met wit) 'het voor elkaar' (remise) te hebben.

Mijn tegenstander, die mijn voorgaande actie hoofdschuddend had gadegeslagen, vervolgde nu met (41-46): oeps, ik mag nu niet 8-2 (of 8-3) spelen, want dan slaat zwart over schijf 14 (via veld 5) zowel de schijf als mijn dam weg! Dus werd ik gedwongen om  14-9  te spelen; de Grutmaster vervolgde nu met  (46-5) en toen realiseerde ik me dat ik kon opgeven, want dam halen wordt (horizontaal)teniet gedaan.


Het evenement in Franeker is prachtig, maar de Friese damvariant is mij te machtig . . .  

woensdag 11 maart 2015

Hét excuus...

 Door Tjalling van den Bosch

Wetenschappers aan de universiteit van Göttingen (Duitsland) lijken hét excuus te hebben gevonden waar alle mannen al jaren naar op zoek zijn; volgens de onderzoekers is het namelijk gezond én noodzakelijk voor mannen om: competitief tijd door te brengen met andere mannen.
Het is ook wetenschappelijk aangetoond dat mensen boodschappen vanaf een beeldscherm slechter tot zich laten doordringen dan vanaf gedrukt papier; vandaar dat schrijver dezes mannen nog een keer wil wijzen op wat er vóór het vetgedrukte in de vorige alinea staat: gezond én noodzakelijk.
In ieder geval, een gezellig avondje 'uit' naar de damclub wordt zo wetenschappelijk verantwoord(!); dat leidden de onderzoekers af na het bestuderen van een groep apen . . . 

Volgens het onderzoek heeft een competitief avondje 'mannen onder  elkaar' een positieve impact op de stressniveaus van mannen; meer  dan wanneer die man in kwestie tijd doorbrengt met zijn partner of familieleden.
Wetenschappers kwamen tot die conclusie na het bestuderen van groepen berberapen, een apensoort die qua sociaal gedrag heel erg op de mens lijkt. (Ja, ja, humoristen, ik weet het; sommige mensen ook qua uiterlijk). Wat bleek . . ? De stresshormonen schoten de hoogte in toen mannetjes (berberapen) zich in de nabijheid van partner of familie bevonden. Wanneer ze in uitsluitend mannelijk gezelschap verkeerden, ontspanden ze zich meer; ondanks dat ze elkaar spelenderwijs uitdaagden (competitief). 

Veiligheid van de groep . . .

"Mannelijke berberapen vormen in het wild sterke sociale banden met andere mannetjes, die erg lijken op vriendschappen bij mensen" verklaart dr. Cristopher Young van de Primate Social Evolution Group aan de universiteit van Göttingen, "net als mensen voelen zij zich veiliger in een groep". Verder merkt dr. Young nog op: "het competitief ontspannen van de mannetjes 'onder elkaar', zorgt ervoor dat zij meer ontspannen zijn dan de vrouwtjes" EN "stressgerelateerde ziektes kwamen   verder enkel voor bij vrouwtjes of bij koppels".

Een avondje 'mannen onder elkaar' op de damclub lijkt dan ook de ideale manier voor mannen om zich te ontspannen.
Dankzij de onderzoekers van de Duitse universiteit hebben wij mannen dus een nieuw wapen in de zoektocht naar nieuwe leden; sorry dames, maar de wetenschap is er niet voor om gewenste conclusies te trekken . . !  Het is zeker niet de bedoeling om vrouwen in dit epistel 'onderuit te halen; mannen kunnen niet zonder vrouwen, al was het alleen maar om de mensheid voor uitsterven te behoeden.
 
Voorvechtster . . .
 
Vrouwen die georganiseerd dammen hebben bij lange na niet zo'n historie als hun mannelijke tegenhangers, maar toch werd het eerste Nationale Kampioenschap voor dames reeds in 1973 gehouden. Eef Nieuwenhuizen was een voorvechtster van het eerste uur. De eerste jaren was de organisatie van het N.K. nog wel eens rommelig: zo kon het gebeuren dat het tweede toernooi slechts 4 deelneemsters had, maar langzamerhand kreeg het damestoernooi meer 'grond onder de voeten'.
Mede door de inspanningen van de Suikerstichting en met name door Wiebe Visser kwam het ook vrij snel tot een eerste dames-WK. Dus kort gezegd, het dammen voor dames als (aparte) discipline is ook al weer  ruim 40 jaar oud!
 
Het Nederlands Kampioenschap Dammen Vrouwen 2015  vindt deze maand plaats te Zoutelande; om precies te zijn van woensdag 11 tot en met dinsdag 17 maart. Voor meer informatie kunt u terecht op de fraaie toernooi-site.
Steun het dammen voor vrouwen en volg het toernooi; dit kan natuurlijk via uw, want de partijen worden dagelijks live de wereld in geslingerd. Veel mooier is het natuurlijk om de dames daadwerkelijk in actie te zien aan de Zeeuwse Riviera; overnachten kan in het gastvrije Beach-hotel, waar het toernooi plaatsvindt en waar de speelsters overnachten. 
 
Het onderstaande diagram laat een stelling zien uit het eerste officiële dameskampioenschap (3de ronde, 8-9-1973): 

Barbara Graas heeft wit en speelt tegen de titel-favoriete Eef Nieuwenhuizen. Zwart heeft net op de 34ste zet  (3-9)  gespeeld en het ging toen als volgt verder: 35.  43-39  (16-21)  36.  38-32  (18-22)  37.  39-33  (13-18)  38.  42-37  (9-13) 39.  35-30  (13-19)  40.  29-24!  (20x27)  41.  37-31  (22x33)  42.  31x2  en Graas maakte het karwei vervolgens bekwaam af.



Hier wil ik het deze keer bij laten; de dames wil ik meegeven dat het een kwestie is van (zoals Barrie Stevens het plagt te zeggen): "vooral doorgaan", en de heren dammers: "het is gezond én noodzakelijk". 

woensdag 4 maart 2015

Open brief...

Door Tjalling van den Bosch

Nee, het onderstaande is geen 'open brief', aan wie dan ook; ik wil u wijzen op één van de pennenvruchten van Wouter Sipma, welke staat te lezen op de site van dc. Hijken. Hierin richt Sipma zich tot organisatoren van 'open damtoernooien' en daar wijd ik dit epistel aan. Maar voordat ik hiertoe overga wil ik eerst een ieder bedanken voor de kaartjes, fruitmanden, chocola en alle andere goed bedoelde beterschapswensen. 

Meer dan 20 . . .

In zijn nog jonge leventje heeft de talentvolle dammer Wouter Sipma reeds zo'n 20 'grote' toernooien achter de rug; allen verspeeld volgens het Zwitsers systeem en daar mag, wat Sipma betreft, weleens verandering in komen. Letterlijk schrijft Sipma dat: "hoe leuk ik het spelen van toernooien ook  vind, eerlijk gezegd gaat die toernooivorm (Zwitsers) me ook een beetje vervelen ..."   Sipma begrijpt (zo schrijft hij) dat dit systeem misschien wel goed is voor een groot 'open toernooi', maar het staat hem tegen vanwege het feit, dat je als topspeler zo afhankelijk bent van wat je tegenstanders (veelal die uit de eerste rondes) in de rest van het toernooi presteren.

In de schaaksport zie je vaak, dat men 'boven op' een 'open toernooi' vaak een 'kroon-groep' heeft geformeerd, waarin de sterksten elkaar in een 'rond-toernooi' bekampen; Sipma begrijpt echter ook wel dat een dergelijke constructie financieel nogal zwaar op de begroting drukt. Ook zie je vaak dat men, tijdens schaaktoernooien, matches organiseert; bijvoorbeeld: man tegen vrouw, jong tegen oud, twee talentvolle spelers tegen elkaar,  of gewoon de twee sterksten. Vooral voor dit laatste (matches) wil Sipma nu een lans breken, daar dit volgens hem financieel gezien 'te doen' moet zijn voor organisatoren.

Wat is er nu zo erg aan het Zwitsers systeem? Ewel, laat ik u dit uitleggen aan de hand van wat de overleden J. H. Donner hiervan vond; deze schaker/schrijver kwam, in een overigens geheel andere context, ooit op de proppen met de (van origine Italiaanse) uitdrukking: 

Spermatozoo . . .

Wanneer de spermatozoo na de grote wedren als eerste van de miljoenen bij de eicel is aangekomen, staat hij voor zijn laatste beslissende opgave: tot haar in te gaan. Zij is omgeven door een moeilijk te penetreren pantser van vrouwelijke trots en om dit vlies te doorboren moet de spermatozoo zijn bekoorlijke zweepstaartje offeren, dat zuur bevat dat in staat is de afscherming van de eicel op te lossen. Alleen, hij is daar niet in zijn eentje toe in staat! Hij heeft niet genoeg zuur en om de eicel te vermurwen heeft hij de hulp van anderen nodig! Hij moet enige medestanders overreden voor hem het vuile werk te doen. Hoe hij dit doet(?), of hij valse beloften aanwendt, of er misschien
homoseksualiteit in het spel is, de moderne wetenschap weet het nog niet, maar in ieder geval moeten enige van zijn medestanders bereid gevonden worden het beste te geven, alleen om hem naar binnen te doen gaan.

Zo is het met het Zwitsers systeem nu ook; als een topspeler, als bijvoorbeeld Sipma, in de eerste twee rondes relatief zwakkere opponenten heeft verslagen, moeten deze in het vervolg van het toernooi wel punten gaan halen. 'Voorbeeld Sipma' treft, nadat hij de eerste twee rondes heeft gewonnen, alleen nog maar andere topspelers, waartegen hij hoogstwaarschijnlijk alleen maar tot puntendelingen komt. Vandaar dat het 'verschil' (lees: voordeel voor Sipma) moet worden gemaakt door de tegenstanders uit de eerste rondes die 'voorbeeld Sipma' wel heeft gehad en zijn directe concurrenten voor de eerste plaats niet! 

Om die reden (naar ik aanneem) wil Sipma weleens iets anders 'zien', dan een groot toernooi met het Zwitsers systeem. Wilt u het hele verhaal van Sipma lezen ga dan naar de site van damclub Hijken. Schrijver dezes wil nog opmerken dat wat hem betreft dezelfde bezwaren kleven aan het zogenaamde SB systeem; de letters SB staat voor Sonneborn en Berger, maar dat is eigenlijk een verkeerde benaming. Hermann Neustadl bedacht het systeem, William Sonneborn en Johann Berger
waren de grote criticasters tegen het systeem! Hoe het mogelijk is dat de namen laatste twee voor eeuwig aan dit systeem kleven is mij niet duidelijk. Maar goed, dit laatste geheel terzijde natuurlijk, alhoewel . . ., voordat je het weet heet het Zwitsers systeem voortaan het Sipma systeem !

Wouter Sipma plaatste zich via de halve finales voor het aankomende Nederlands Kampioenschap Dammen Algemeen te Emmeloord onder andere door een overwinning op mijn generatiegenoot Sjoerd Koopman.

Wit (Koopman) is volgens mij al 'overspeeld'; nadat Sipma zojuist op de 43ste zet (21-26) op de 'mat' heeft gelegd, vergreep wit zich aan 44.  41-36, tijdsdruk was hier mede de oorzaak van, waarschijnlijk was 44.  39-33 nog de 'beste'.
Zwart forceert nu opmerkelijk eenvoudig de definitieve winst: 44.  . . - . .  (1-7)  dreigt natuurlijk (16-21), dus  45.  32-28  (16-21)  46.  27x16  (18x27).  


Met de moed der wanhoop speelt Koopman nog 47.  28-23, maar moest toen na  47.  . . - . .   (11-17 offeren vanwege de dreigende doorbraak (27-31) en (7-11). Koopman gaf echter snel (en terecht) op.   

Er zijn zonder meer indrukwekkender overwinningen van Sipma die misschien een groter eerbetoon aan Sip de dammer zouden zijn geweest, maar ach, het heeft ook wel 'iets' om eens een generatiegenoot (zij het als slachtoffer) ten tonele te voeren.

Wouter jongen, veel succes in Emmeloord én blijf vooral schrijven!