vrijdag 30 juni 2017

Iser Koeperman (2)

Door Rein van der Pal

De hoogtijdagen van ir. Iser Josifowitsj Koeperman lagen tussen 1958 en 1968. Hij werd vijf keer kampioen van de Sovjet-Unie en één keer Europees kampioen (1965). Hoewel hij daarnaast nog menig toernooi won lag zijn grootste kracht in het spelen van matches om de wereldtitel.

Tweekamp tegen Deslauriers

In 1956 had Marcel Deslauriers tot veler verrassing het wereldkampioenschap, dat in verschillende plaatsen in Nederland plaatsvond, gewonnen. Hij bleef Reinier Cees Keller precies één punt voor. Aan de top van de ranglijst waren verder louter Nederlanders terug te vinden: Jan Bom, Piet Roozenburg, Geert van Dijk en Wim de Jong. Deslauriers werd niet gehinderd door een grote theoretische kennis, maar vertrouwde op zijn inzicht en slagvaardigheid.
Twee jaar later meldde Iser Koeperman zich als uitdager. Hij was de eerste Rus die in Nederland in een toernooi speelde en kwam als winnaar van de Challenge Mondial in Rotterdam (1958) te voorschijn.

M. Deslauriers - I. Koeperman WK-match 1958
Koeperman pakte de zaken professioneel aan en had in zijn team de beschikking over een secondant (W. Kaplan) en een delegatieleider (I. Koslow). De gewiekste Canadees had naar verluidt alleen een fles cognac bij zich. Anders dan de lezer misschien zou verwachten bleef Koeperman in de match tegen Deslauriers niet ongeslagen. Hij verloor zelfs twee partijen. De combinatie waarmee Koeperman in de veertiende partij werd gevloerd is naar Deslauriers genoemd, de Coup Deslauriers. Uiteindelijk trok de Reus uit Kiev, die al in de allereerste partij had toegeslagen, met 18-22 aan het langste eind. Koeperman was voor de eerste keer wereldkampioen en zou zich tot 1974 in de strijd om de wereldtitel blijven mengen.

Matchboek

Van deze tweekamp is in 1960 een matchboek verschenen, geschreven door Koeperman en Koslow, waarin de partijen van kort commentaar worden voorzien. Het boek bevat verder een soort historisch overzicht, uitslagentabellen van Russische kampioenschappen en WK-toernooien en prachtige foto's van eerdere wereldkampioenen als Hoogland, Molimard, Reichenbach, Ghestem, Roozenburg etc.

M. Deslauriers - I. Koeperman
(14e matchpartij)

Koeperman heeft zich aan de korte vleugel laten opsluiten, een speltype waarover in die tijd nog maar weinig bekend was. In het matchboek geeft hij aan dat in de diagramstand de zetten 40-34, 49-44 en 48-42 verliezen door kleine combinaties ingeleid met 17-22!
Maar ook 35.43-39? is verhinderd wegens: 17-22! 36. 28x17 11x31 37. 26x17*  31-37! 38. 32x41 18-22 39. 17x28 23x45. Deslauriers vervolgde daarom met 35.36-31, kreeg na 17-22! met positioneel nadeel te kampen en werd professioneel van het bord gezet..

Uitdager Geert van Dijk

Als winnaar van de Challenge Mondial in Monaco (1958) mocht Geert van Dijk het een jaar later in een tweekamp opnemen tegen Koeperman. Van Dijk verloor kansloos met 27-13.

In het Damspel van februari 1960 werden alle 20 partijen afgedrukt en van commentaar voorzien door oud-wereldkampioen Ben Springer. Hij probeert ook een verklaring te vinden voor de nederlaag:
"Het spreekt vanzelf, dat ir. Van Dijk in vele opzichten in het nadeel was! Zijn grote reis, de verandering van omgeving, de taal, het voedsel, wellicht ook nog het klimaat. Laten we maar eerlijk erkennen, de match Koeperman - Van Dijk is behalve een nederlaag voor de landbouw-ingenieur, een debâcle voor de huidige Hollandse School! Het spel van de Rus was geladen, dynamisch en scherp! De Hollander wist daar slechts een vreedzaam., vlak en statisch spel tegenover te plaatsen! We moeten aan het werk! En zo spoedig mogelijk! Anders zullen ook wij terugvallen tot een tweederangs damnatie, indien wij dat op dit moment al niet zijn".
I. Koeperman - G. van Dijk WK-match 1959
Dat de match in de thuishaven van Koeperman (Kiev) en andere Russische steden werd gespeeld was misschien een nadeel.Toch heeft Van Dijk nooit moeilijk gedaan over de desastreus verlopen tweekamp. Koeperman had zich beter voorbereid en was gewoon sterker. Hooguit was de nederlaag wat lager uitgevallen als hij zelf beter in vorm was geweest. Nederland was in ieder geval wakker geschrokken en het was duidelijk geworden hoe groot het verschil was tussen de Russische en de Nederlandse top, aldus Van Dijk.

De speler van WSDV (Wageningen), die niet minder dan 25 keer uitkwam in het Nederlands kampioenschap, bleef zijn verdere leven bevriend met Koeperman.








Geen opmerkingen:

Een reactie posten