donderdag 3 mei 2018

Gezond sporten...

Door Tjalling van den Bosch

'Sporten is goed voor lijf en leden', is een bekend gezegde, maar 'er zit ook een addertje onder het gras' (om nog maar eens een algemene uitdrukking te gebruiken); sporten kan ook te veel worden!
Wanneer sporters te veel wedstrijden en/of trainingen in een korte periode afwerken en daarbij niet voldoende rust (recuperatie) in acht nemen, dan kan hij of zij overtraind raken.

Lichamelijke inspanningen . . .

Bij fysieke sporten zijn (bij overtraining) de eerste tekenen vaak al snel voelbaar (spierpijn), maar, zeker de fanatieke sporter, voelt zich in zo'n situatie na een goede warming up al snel weer in staat om te spelen, dan wel te trainen.
Wanneer een atleet die signalen blijft negeren, kan dat leiden tot overtraining, hetgeen betekent, dat het lichaam weerstand gaat bieden tegen fysieke inspanning.
Wanneer ook dat wordt genegeerd, kan overtraining dusdanige vormen aannemen dat een sporter, qua prestaties, achteruit boert. Er zijn extreme vormen van overtraining bekend, waarin sporters, ondanks een lange rustperiode (vanwege overtraining), nooit meer op 'het oude' niveau terugkeerden, laat staan nog vooruitgang boekten!
Over het fenomeen 'fysieke overtraining' zijn boeken geschreven en wetenschappelijke onderzoeken gedaan, toch is en blijft het een groot dilemma voor elke coach en trainer.
Vooral de gedreven sporters zijn vaak moeilijk in te schatten voor een trainer/coach wat betreft de dagelijkse belastbaarheid; het zijn juist deze sporters, die naast de trainingen en wedstrijden onder leiding van een trainer/coach, zichzelf ook nog eens extra fysiek belasten, onder het mom van 'hoe meer, hoe beter'.
Dat laatste is een gigantische denkfout en leidt voor de trainer/coach (die van de extra inspanningen meestal niet op de hoogte is) vaak tot enorme frustraties (het maar niet kunnen begrijpen, waarom een sporter geen progressie boekt, terwijl hij of zij, gezien de trainingsschema's, juist beter zou moeten gaan presteren). Maar goed, het onderwerp fysieke overtraining laten we voor wat het is.

Geestelijke inspanningen . . .

Over het menselijk brein (en de werking daarvan), zijn nog steeds meer vragen dan antwoorden; alle wetenschappelijke onderzoeken ten spijt, weten de geleerden nog lang niet alles (waarschijnlijk nog geen 50%) van wat er zich zoal in ons hoofd (tussen de oren) afspeelt en waarom!
Wel weten we dat veel geestelijke arbeid (langdurig nadenken, bewust dan wel onbewust) leidt tot stress en wanneer die maar lang genoeg aanhoudt, het brein zich gaat afzetten tegen 'helder' nadenken!
Men spreekt dan vaak van een 'burn out', hetgeen eigenlijk betekent dat de patiënt emotioneel en geestelijk tot steeds minder in staat is en wanneer het lang genoeg aanhoudt zelfs tot vrijwel niets meer in staat is. Maar, wat zijn de eerste symptomen van geestelijke overtraining?
Daar waar een fysieke sporter de eerste seintjes van het lichaam krijgt in de vorm van spierstijfheid, eventueel gevolgd door kleine (onduidelijke) blessures, wat voelt iemand die bijvoorbeeld een denksport als hobby (of zelfs werk) heeft? Daar zijn nauwelijks representatieve onderzoeken naar gedaan en dus zijn er op dat gebied (eerste signalen van geestelijke overtraining) alleen maar vragen.

We kunnen ons voorstellen dat zaken als 'wat hoofdpijn' of zelfs 'wat duizelig' de eerste indicaties zijn, maar wat als de denksporter deze negeert; wat is dan het vervolg, voordat er sprake is van een burn out?
Op een bepaald moment zal zo'n denksporter misschien wat minder 'zin' hebben, maar de gedreven denksporter zet dan vaak door en dus . . .!?! Het zijn vragen die trainers en coaches van denksporters zichzelf ongetwijfeld regelmatig stellen, maar zij kunnen waarschijnlijk pas antwoorden vinden als ze al een lange carrière achter de rug hebben (en dus ook veel slachtoffers niet hebben kunnen helpen!).
Het trainer/coach-schap is sowieso in elke sport vooral een ervaringsberoep; een trainer/coach 'met bagage' (ervaring), is pas echt in staat om sporters goed te begeleiden!! 

Gedreven dammers . . .

Vaak zijn gedreven dammers gemakkelijk 20 á 30 uur in de week bezig met hun (denk)sport; weet dat zij (m/v) daarnaast vaak nog werk of studie hebben, waarbij men ook de hersenen nodig heeft, dan begrijpt u wel dat dat soort sporters vaak aanzienlijk meer van het zojuist genoemde aantal uren aan hersenarbeid per week verrichten!
De signalen (hoofdpijn, duizelig) kan men maar beter niet negeren; begrijp, beste dammer, dat je beter wordt tijdens rust! De arbeid (wedstrijd/training) breekt je in principe af, tijdens de rust verbetert het lichaam (en dus ook de geest) zichzelf!!

Voor denksporters is 'goed slapen' tijdens een inspannend toernooi vaak cruciaal voor een goed resultaat; schaakwereldkampioen Botvinnik (uit Rusland) heeft dat vaak aangegeven in zijn vele boeken. De Russische schaakwereldkampioen Spasski gaf als reden van zijn teloorgang tijdens zijn beroemde WK-match tegen de Amerikaan Fisher (Reykjavik 1972) aan, dat toen hij slechter begon de slapen en 's ochtends wakker werd met een 'duffe kop', hij begreep dat hij de tweekamp ging verliezen.

Uit eigen ervaring als trainer/begeleider van fysieke sporters weet ik, dat het heerlijk is wanneer je een sporter hebt, die van nature wat lui is! Niet dat hij/zij lui is (dat is heel wat anders), maar een sporter die zeer goed traint en zeer goed zijn materiaal verzorgt en daarnaast ook graag lekker op de bank kan hangen, is beter dan een sporter die daarnaast ook nog eens de neiging heeft 'wat extra te doen'! Van de eerste weet je vaak zeker dat de trainingsschema's goed aanslaan; bij de tweede vraag je je als trainer/coach vaak af waarom die schema's niet werken!

Mens sana on corpore sano . . .!
 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten