donderdag 24 november 2016

J.R.

 Door Tjalling van den Bosch

Nee, beste lezers en lezeressen, we gaan het niet hebben over J.R. Ewing, een personage uit de Amerikaanse soapserie Dalles. Acteur Larry Hagman kroop in de huid van J.R.; in 1980 werd de personage neergeschoten in de laatste aflevering van het seizoen (vlak voor de zomer). Tot dat de serie in het najaar weer werd hervat, ontstond er een heuse 'Who shot JR?-mania. Maar goed, daar willen we het dus niet over hebben.

De J in de aanhef staat voor Jan en de R voor Roel en dus gaan we het even hebben over de op handen zijnde match om de wereldtitel dammen (voor meer informatie ga naar  http://wereldtiteldammen.nl// .

Roel Boomstra is thans 23 jaar en student natuurkunde te Groningen. Al enkele jaren heeft Boomstra zijn vizier gericht op de wereldtitel en spreekt zich daarover uit: "Ik wil de beste zijn". Toch heeft Boomstra niet de bravoure van een Mohammed Ali ("I am de greatest").  Roels speelstijl is in de eerste plaats degelijk; hij durft alles te spelen, maar wanneer zijn tegenstander afwacht (Boomstra het spel laat maken), dan zijn de zetten van Roel 'verantwoord' te noemen. Boomstra zal zich dan niet vaak op onbetrouwbaar ijs begeven. 
Roel heeft prachtige partijen (met de reguliere bedenktijd) gespeeld tegen collega-grootmeesters; zijn grootste succes is ongetwijfeld de Europese titel in 2015.Veel (dam-)romantici prijzen het spel en de stijl van Boomstra; zonder angst, maar bovenal 'technisch verantwoord'.  

Nooit gedacht . . .

Boomstra is, ondanks zijn jeugdige leeftijd, al jaren bezig met het binnenhalen van de hoogste mondiale dam-eer; toch zal hij nooit hebben gedacht dat hij een tweekamp om de wereldtitel zou moeten spelen tegen een opponent die jonger is dan hij!  Dat is dus wel zo!!

Jan Groenendijk werd als 17-jarige de sensatie van het wereldkampioenschap dammen 2015 (Emmen); wat heet, een half uur lang was Jan virtueel wereldkampioen (zie hiervoor het epistel op dit blog van 23 december 2015: Het Eindspel ... - van de hand van P. Pippel -)!
Het jaar 2015 was voor Jan de doorbraak naar de internationale top; ten eerste werd hij topscorer in de Hoofdklasse A, met 22 punten uit 11 partijen. Mede door die imponerende score werd zijn club, de Wageningse Schaak- en Dam Club  ('waar men niet meer schaakt, omdat dammen veel leuker is!'), kampioen en promoveerde het naar de Ereklasse.

De grootste triomf uit zijn nog jonge carrière boekte Groenendijk ongetwijfeld tijdens het internationale damtoernooi Salou Open, waar hij een groot gedeelte van de mondiale wereldtop achter zich liet. In 2015 werd hij ook nog met grote overmacht wereldkampioen bij de junioren. Het WK-toernooi te Emmen zorgde voor zijn definitieve doorbraak en leverde hem de titel van internationaal grootmeester (GMI) op. Hij eindigde in Emmen op een tweede plaats, nadat hij dus in de laatste ronde een analytisch gewonnen eindspel, tegen de Fransman Cordier, remise liet lopen.

Groenendijk voetbalt ook graag; ooit werd hij door een journalist omschreven als een: "Flegmatieke linksbuiten, in de geest van Piet Keizer en Rob Rensenbrink", maar zijn stijl van dammen is van een geheel andere orde. Niks geen speelsheid of lichtvoetigheid; Groenendijk gebruikt extreem veel tijd voor zijn geniale invallen.
In de bewuste partij tegen Cordier zat Jan al een tijdje te klungelen met 'de minuut die je er per zet bij krijgt'! Even voor de niet (dam-)ingewijden; voor een dampartij krijgt een speler 80 minuten; per gespeelde zet krijgt men er 1 minuut bij (op de digitale klok). Het is te hopen (zeker voor zijn fans) dat Groenendijk tijdens de match een 'fatsoenlijker verhouding met de klok' heeft.

Het is niet zo, dat de partijen van Groenendijk van een zwaarmoedig en 'voorzichtigheid eerst' kaliber zijn; nee, zijn manier van spelen is vaak zeer ondernemend en soms zelfs provocerend te noemen. Je zou zijn speelstijl een beetje kunnen vergelijken met dat van Harm Wiersma 'in his prime'.
Nee, de overwinningen van Groenendijk op internationale grootmeesters (bijvoorbeeld tegen Ndjofang en Loko, tijdens het WK van 2015) laten een vindingrijkheid en geraffineerdheid van een gelouterde grootmeester (á la Georgiev, Chizov of Wiersma)  zien! Kort samengevat: Het lijkt op voorhand een zeer interessante ontmoeting te worden tussen twee briljante jonge dammers van Dietzen bloed!

Zoals het hoort . . .

Voorafgaand aan een belangrijke sportwedstrijd zijn ingewijden (als ook de totaal onwetenden) in de weer met de vraag: 'Wie gaat er winnen . . .' en zo hoort het ook. Ook het bondsblad van de Nederlandse dambond (K.N.D.B.) meende zich met die vraag te moeten bezighouden; de conclusie was (op de vraag wie er ging winnen): Roel Boomstra. De aangedragen redenen waren: Roel is wat ouder, heeft dus meer ervaring en is al een paar keer Nederlands kampioen geweest en ook al eens Europees Kampioen.
Die realiteit was voor velen aanleiding om Boomstra aan te wijzen als de vermoedelijke opvolger van Alexander Georgiev. Toch, beste lezers en lezeressen, is realisme geen vriend van een topsporters! Wanneer realisme bepalend zou zijn voor de uitkomst van de uitslag van een sportwedstrijd, dan waren de meeste sporters niet eens begonnen aan een dergelijk traject. Nee, het zijn juist dromen, proberen het onmogelijke mogelijk te maken, die een topsporter zullen opstuwen naar grote hoogtes. 
Misschien is het wel een groot voordeel, de (iets) minder ervarenheid van Jan Groenendijk! Om die reden was het juist Johan Cruijff, die als trainer vaak jonge onervaren spelers opstelde!! Ervaren zijn, kan ook een negatieve invloed hebben.

De voorspelling van uw penneleur is dan ook (in navolging van V.V.D.-coryfee Hans Wiegel):  "Voorspellen is moeilijk, zeker wanneer het om de toekomst gaat . . .". 
(Waarschijnlijk gaat diegene winnen, die de grootste intrinsieke motivatie heeft).

donderdag 17 november 2016

Gastheer...

Door Tjalling van den Bosch

The bullet is (min of meer) through the church! Begin december (2016) is de Rijksuniversiteit Groningen (RUG)gastheer voor het eerste gedeelte van de tweekamp om de dam-wereldtitel, zo hebben we van diverse kanten meegekregen.

De twee combattanten zijn de 18-jarige Jan Groenendijk uit Wageningen en de 23-jarige Groninger (student natuurkunde - aan de RUG!) Roel Boomstra.

Op 2 december is de feestelijke opening in het Academiehuis; van 3 t.e.m. 6 december worden de eerste 4 partijen van de WK-match gespeeld in het Van Swinderen Huys.

Vervolg . . .

Vervolgens hevelt men de tweekamp over naar Wageningen. In het stadhuis aldaar werken de twee kemphanen de vierde, vijfde en zesde matchpartij af op 8, 9 en 10 december.

Van 12 t.e.m. 16 december worden er vervolgens 5 rondes (en een rustdag?) afgewerkt in het Zuidstrandtheater te Scheveningen.

Op 17 december wordt de 12de (en laatste) ronde op een nog geheime(?) locatie in Den Haag afgewerkt. Mocht na de 12 matchpartijen de stand nog in evenwicht zijn, dan wordt er op 18 december (ook in Den Haag) een barrage gespeeld, met minder bedenktijd.

Het bovenstaande is allemaal niet officieel; we hebben de gegevens 'van horen en zeggen'. Er wordt ook gezegd (dus, voor wat het waard is!), dat degene die 3 partijen wint wereldkampioen is, maar . . . mocht één van de combattanten bijvoorbeeld de eerste 3 partijen winnen, dan is hij nog geen wereldkampioen!?! Hoe dat allemaal precies zit, is ons niet bekend; hopelijk komt er binnenkort een schrijven (site), waarop alles precies uit de doeken wordt gedaan.

Publiciteit . . .

Het is ons bekend dat er ook de nodige niet-dammers zijn, die het geschrevene op dit blog tot zich nemen, vandaar de bovenstaande (onofficiële) opsomming; misschien is het ook voor u (niet-dammer) leuk om eens een kijkje te gaan nemen bij dit damspektakel.

Ongetwijfeld krijgt de dam-match binnenkort de nodige publiciteit; hopelijk grijpt de organisatie niet alleen naar persberichten, om de diverse media te bestoken. Elk gerespecteerd (en goed bekeken) t.v.-programma krijgt dagelijks een overvloed aan persberichten op de burelen; nee, er moeten andere ingangen worden gezocht om 'aan tafel' te geraken bij Van Nieuwkerk, Pauw of Tan!! Vervolgens rijst de vraag of de damwereld wel een follow up heeft klaar liggen, wanneer men (de spelers, dan wel de organisatie) daadwerkelijk acte de présence  mogen geven in het voetlicht voor het Nederlandse publiek.

Het is alweer een tijdje geleden dat onze edele damsport vol in beeld kwam:


Dat is dus een filmpje (gezien het nog niet zo overduidelijke, overdadige lichaamsgewicht van de interviewer) van lang geleden, maar het was toen wel een t.v.-programma waar veel mensen naar keken. De vraag is:wat gebeurde er na de uitzending? Speelde de damwereld (na dit stukje dam-propaganda) 'er op in'. Was er een vervolg?  Kwam er op plaatselijk, dan wel regionaal niveau iets los?  Werden niet-dammers na de bewuste t.v.-uitzending nog wel geconfronteerd met de charme van ons zo geliefde damspel? 

Kortom, beste lezers en lezeressen, het is te hopen dat de dammers zich (persoonlijk, dan wel via de diverse clubs en of bonden), tijdens de WK-match, presenteren aan een groot publiek. Het ideale plaatje zou zijn, dat er in de populaire horeca-gelegenheden, of andere instellingen waar veel publiek komt, een 'tsunami van dammen' te bewonderen is! Maar ja, dan moeten de dammers zelf wel in actie komen (en vooral niet wijzen naar anderen!!). 

Even een voorbeeld: Tijdens de WK-dam-match worden de partijen in sportcafé It Houtsje   te Heerenveen op een groot scherm gevolgd. De aanwezigen kunnen zich te goed doen aan Roel-bier dan wel Jan-bier. Ook kan men dagelijks gokken op de uitslag van de bewuste ronde, als ook op de uiteindelijke winnaar; het prijzengeld is afhankelijk van het aantal deelnemers. Ook worden er per dag sneldamtoernooitjes georganiseerd.

Moge het dammen herrijzen . . .! 
(doordat dammers de schouders er onder zetten . . .!).





woensdag 9 november 2016

Rustig...?

Door Tjalling van den Bosch

Denksporters, zoals dammers en schakers, zitten tijdens een reguliere partij, normaal gesproken, rustig achter het bord.  Een dampartij duurt tegenwoordig zo'n 4 uur, de schaakpartijen (zeker op topniveau) duren vaak een uurtje langer. Emoties spelen zich hooguit binnenskamers ('tussen de oren') af. Zo hoort het ook en daarom zullen deze sporten ook nooit 'een kijksport' worden.
Vooraf is er 'het handje schudden'; hetzelfde ritueel vindt ook plaats na afloop van de partij. Vervolgens worden de notatieformulieren ingevuld en dat was het dan. Kortom voor de niet-dammer/schaker valt er weinig te genieten.

Toch . . .!

Toch is het voor de beoefenaars van deze edele denksporten (tijdens de partij) vaak wel degelijk een achtbaan van emoties, zeker wanneer de partij zich in een beslissende fase bevindt. Vaak zijn in die fase de voeten representatief voor de onderhuidse spanning; de één heeft de voeten stevig om de stoelpoten geklemd, een ander lijkt zijn voeten niet onder controle te hebben. Driftig, staccato, nerveus tikken de 'onderdanen' op de vloer.
Weer een ander heeft vanaf het begin van de partij zijn benen over elkaar geslagen. Het is juist het 'zwevende been', dat niet rustig te krijgen is; maar ach, zolang de tafel niet meetrilt, is zo'n voeten-tic natuurlijk vrij onschuldig.

Maar . . ., wanneer een speler een grote fout begaat, schieten de emoties plotseling wel degelijk zichtbaar alle kanten uit!  Zelfbeklag en zelfhaat strijden dan om voorrang in de hersenpan van de blunderaar! Zie het onderstaande filmpje van Hans Jonker, gemaakt tijdens het wereldkampioenschap dammen 2011 (Emmeloord/Urk):   



De Nederlandse schaakgrootmeester J. H. (Hein) Donner (hij leefde van 1927 tot 1988) verloor in 1972 de herkamp om de Nederlandse titel tegen Hans Ree. Donner omschreef het moment van overgave als volgt:
"Nadat ik de beslissende partij geheel beheerst had opgegeven en in de beste Angelsaksische traditie mijn tegenstander waardig de hand had gedrukt, rende ik naar huis, waar ik mij brullend en krijsend op mijn bed wierp en de dekens hoog over mijn gezicht heen trok. Drie dagen en drie nachten werd ik bezocht door de Erinyen. Daarna stond ik op, kleedde mij, kuste mijn vrouw en overwoog de stand van zaken".

Om maar aan te geven dat er misschien niet veel actie tijdens de partijen te bespeuren valt, maar zeker is, dat de emoties meer dan een bijrolletje spelen!

Nog zo'n moment . . .

In 2015 vond in Noorwegen het WK blitz voor schakers plaats. Natuurlijk was Magnus Carlsen de grote favoriet van de Noren. Carlsen stond dan ook onder grote druk en winnen in zijn thuisland was tot dan aanzienlijk lastiger voor de Noorse grootmeester dan elders! Maar tijdens het toernooi draaide Carlsen vanaf de eerste ronde uitstekend mee, tot . . . hij plotseling tweemaal achterelkaar verloor. De tweede maal tegen schaker/dammer Vassily Ivanchuk . . .!
In het onderstaande filmpje, van de Noorse staatstelevisie (NKR,) spatten de emoties er bij Carlsen vanaf, nadat hij tot tweemaal toe een rampzalige fout beging:



Hoe vond u dat hupje van Ivanchuk? Heerlijk toch!

Ook al ziet u het niet, beste niet-dammers/schakers, de emoties schieten tijdens de partijen van links naar rechts, van boven naar beneden. Het moge duidelijk zijn, partijen worden niet alleen gewonnen door rationeel denken!!

Benieuwd of we tijdens de komende WK-match dammen ook emoties te zien krijgen...!


woensdag 2 november 2016

Format...

 Door Tjalling van den Bosch

Hoe lang de twee combattanten erover hebben onderhandeld is niet bekend, maar eindelijk is dan het format voor de WK-match 2016 'naar buiten' gekomen.
Veel mensen hebben zich de afgelopen maanden afgevraagd waarom het allemaal zo lang moest duren, voordat er enige concrete informatie 'vrij' kwam. Het lijkt erop dat er eerst veel muren moesten worden geslecht, maar dat lijkt nu dan allemaal achter de rug te zijn en kunnen we ons gaan opmaken voor een prachtige strijd om de wereldtitel.

Maximaal . . .

Er worden maximaal 12 ronden gespeeld, met het reguliere speeltempo. Mocht één van de spelers meer dan de helft van het maximum aantal punten hebben behaald, dan wordt er niet verder gespeeld. Mocht de stand na 12 ronden nog in evenwicht zijn, dan wordt er in een versneld speeltempo een beslissing geforceerd, d.m.v. rapid, blitz en eventueel superblitz. In eerdere matches om de wereldtitel behield de wereldkampioen bij een gelijke stand de titel, dat is dus nu niet zo.
Op de site kunt u verdere informatie vinden, zoals waar gespeeld wordt en wanneer. Gewoon even googelen: WK-match 2016. Op voorhand wordt er al een record gebroken: nog nooit was de gecombineerde leeftijd van de twee grootmeesters, in de strijd om de wereldtitel, zo laag (totaal 46 jaar!). Ook de plaats van handeling is uniek; nog nooit werden er partijen om de wereldtitel schaken gespeeld.
Kortom, het belooft op voorhand een bijzondere tweekamp te worden.

Opmerkelijk . . .

Overigens kwam er ook een opmerkelijk bericht over de match naar buiten:

Wereldkampioen vreest in de aanloop naar de strijd om de wereldtitel voor aanvallen van hackers.

Zoals bekend neemt wereldkampioen Magnus Carlsen het van 11 t.e.m. 30 november in New York op tegen de Russische uitdager Sergey Karjakin. Zoals gebruikelijk laat Carlsen zich in New York vergezellen door vrienden, die niet van het hoogste schaakniveau zijn; hij heeft tijdens zo'n tweekamp meer behoefte aan mensen met wie hij kan sporten en uitgaan, dan aan sterke schaakgrootmeesters. Via de computer heeft hij natuurlijk wel contact met mensen van het allerhoogste  schaakniveau.  Daarom heeft Carlson de beveiliging van zijn computer opgeschroefd tot het 'Pentagon niveau', zoals zijn manager Espen Adgestein het verwoordde in een interview met de Noorse krant Verdens Gang.

Russische hackers hebben de laatste tijd naam gemaakt met diverse acties, ook binnen de sport. Zo wordt vermoed dat hackerscollectief Fancy Bears, dat onlangs inbrak in de computer-systemen van antidoping-agentschap WADA, uit Rusland afkomstig is. Adgestein vertelde verder nog in het interview: 
"Het gaat natuurlijk wel om de wereldtitel; dan moeten we zo goed mogelijk beveiligd zijn. Het is voor ons van levensbelang dat vreemdelingen geen toegang krijgen tot onze analyses. Omdat Magnus alleen via de computer contact heeft met zijn schaakbegeleidingsteam, moeten alle computers tot op het allerhoogste niveau te vertrouwen zijn".

Favoriet . . .

Magnus Carlsen is favoriet om de wereldtitel, die sinds 2013 in zijn bezit is, te behouden. Sergey Karjakin is de jongste grootmeester ooit; op de leeftijd van 12 jaar en 7 maanden kwam hij in het bezit van die titel. Beide spelers werden geboren in 1990; Karjakin in januari en Carlsen in november.

Ongetwijfeld gaan er weer miljoenen liefhebbers genieten van dit schaak-spektakel.