woensdag 28 januari 2015

Geen zee meer.

Door Tjalling van den Bosch
 
In 1932 werd het laatste sluitgat (de 'Vlieter') gesloten en was de Zuiderzee geen zee meer, maar een meer . . .  Doordat de voormalige zee was afgesloten van 'eb en vloed' vond er ontzilting van het water 'achter' de dijk plaats. Het plan om de Zuiderzee af te sluiten was reeds in het jaar 1891 ontstaan, voornamelijk door toedoen van ingenieur Cornelis Lely, die leefde van 1854 tot 1929; hij maakte dus de daadwerkelijke ontsluiting van de Zuiderzee niet meer mee. De weg die later over de ontstane dam is gelegd kennen we tegenwoordig natuurlijk als de Afsluitdijk;
hierop staat al decennialang een metershoog beeld van ingenieur Lelie. De naam van de nieuw ontstane 'plas' water werd het IJsselmeer

Het liep anders . . .

Nederland is 'groot' geworden door het 'winnen' van land; in eerste instantie was het de bedoeling om de Markerwaard als eerste 'droog te leggen'. Door economische omstandigheden ging dit niet door en was het de Noordoostpolder die als eerste, in het oorlogsjaar 1942, werd 'drooggelegd' in het IJsselmeer. In 1947 werd begonnen met de 'uitgifte' (aan boeren) van de 'gewonnen' grond. De nieuwe bewoners werden streng geselecteerd; ze kwamen voornamelijk uit Friesland, Noord Holland en Zeeland. Dat velen uit deze laatste provincie hun heil zochten in het 'nieuwe land', kwam mede doordat de geallieerden Walcheren 'onder water hadden gezet'. 
De mannen en vrouwen die het aandurfden hun 'handen' in het  nieuw gewonnen land te steken, zou je tegenwoordig no nonsens figuren noemen; eigenzinnige, noeste werkers, die het leven het liefst eenvoudig hielden.
Als vader bijvoorbeeld Sijbrand heette, dan draaide je alleen maar de eerste twee letters om en heette je zoon dus IJsbrand; met andere woorden 'niet moeilijk doen'. Als je een korte voornaam had, waardoor je minder gemakkelijk met de letters kon 'spelen', bijvoorbeeld Jaap, dan noemde je je zoon maar kortweg Bart. 

He, he . . . 

Daar zijn we dan bij het dammen(!); inderdaad we gaan richting het N.K. algemeen 2015. De K.N.D.B. heeft stichting Aanzet bereid gevonden om de organisatie voor Neerlands hoogste dam-eer (wederom) op zich te nemen. Stichting Aanzet werd in 2006 door de heren IJsbrand (zoon van Sijbrand) Haven, (kortweg) Bart Jonker, Joop Kip en Henk Boers nieuw leven ingeblazen; later werd Boers vervangen door Henk Kamminga. Stichting Aanzet was in 1989 reeds in het leven geroepen om de damsport te promoten, maar lag op een gegeven ogenblik 'onder de radar'. 
Sinds de bemoeienissen van het bovengenoemde viertal organiseerde de stichting o.a. grote schooldamevenementen met soms wel meer dan 100 deelnemertjes (!), het Nederlands Kampioenschap van 2008, alsmede het Wereldkampioenschap van 2011. Voorts werd er 4 maal een recordpoging kloksimultaan georganiseerd. Stichting Aanzet neemt vaak het voortouw als er iets op damgebied, in 'de polder', moet worden georganiseerd; ze doen, bij het uitvoeren van een idee, nooit vergeefs een beroep op andere polderbewoners (lees: Clubgenoten), ook dat mag weleens gezegd worden.
Alles wat Stichting Aanzet doet, doet men met een grandeur welke zijn gelijke niet kent in onze damwereld. De heren doen alles wel op hun eigen(zinnige) manier; dat men daarbij, zo nu en dan, de heren bestuurders tegen de haren instrijkt, het zij zo. Zo bedong stichting Aanzet tijdens de organisatie van het W.K. 2011 een  plaats op de deelnemerslijst van de plaatselijke coryfee Wiebe van der Wijk.  Dit stuitte op bezwaren van zowel de K.N.D.B. als de F.M.J.D., maar de organisatoren waren onverbiddelijk en dus deed van der Wijk mee. De (Nederlandse) voorzitter van de internationale dambond strafte de noeste werkers van stichting Aanzet, door in zijn openingsspeech, van der Wijk niet te noemen en succes te wensen (en alle andere Nederlanders wel)! De mannen van Stichting Aanzet voelden zich gegriefd tot op het bot!

Naar eigen zeggen (en dan vooral bij monde van Bart Jonker) worden de mannen van Stichting Aanzet regelmatig uitgemaakt, door bondsbestuurders, voor damboeven of de Daltons. Toch stond de K.N.D.B. afgelopen jaar weer op de stoep bij de mannen uit de 'polder', met de vraag of men genegen was om ook het N.K. van 2015 te organiseren. "Ze hebben wel gezien dat deze jongens er wel wat kunnen" lachen de organisatoren nu.
 
Het lukte Stichting Aanzet, na een moeizaam proces, weer om 'het' voor elkaar te krijgen. Dus vindt het Nederlands Kampioenschap Dammen Algemeen 2015 plaats in het van der Valk Hotel  te Emmeloord; en wel van 10 t.e.m. 18 april.
De 'sponsorplaats' gaat naar Hein Meijer en die heeft de uitnodiging nog aangenomen ook; daardoor moet Paul Oudshoorn weer alleen de rol van analyticus op zich nemen ("Hoe kun je hem (en ons) dit aandoen, Hein?"). Op zich is dat jammer, want als duo-connaisseurs zijn ze onnavolgbaar goed. Maar á la bonne heure; Hein Meijer in actie zien achter het dambord heeft ook weer z'n charmes; nog nooit heb ik iemand zo zien wegduiken in bescheidenheid als hij een goed resultaat heeft behaald; nog nooit heb ik iemand zichzelf zo zien verachten als het tegenovergestelde het geval is.
Het worden vast weer mooie dagen in Emmeloord en de allure van Stichting Aanzet kennende, zal het ongetwijfeld weer een prachtig promotioneel geheel worden. 
 
De afsluiting van dit epistel komt uit het boek, dat ongeveer een half jaar geleden bij mij op de deurmat plofte: veertig jaar dammen in en om Marknesse van Henk Boers. Een waardevol geschenk van de Daltons.
 
Dit diagram komt uit de onderlinge competitie van Tamek /Damkring Marknesse; het betreft een partij tussen (met wit) S. Haven en IJ. Haven verspeeld op 16 maart 1981.
Sij kwam hier op de 31ste zet met  32-28, zwart had 6 zetten eerder (3-9) gespeeld en had daar nu waarschijnlijk spijt van, als hij toen (4-9) had gespeeld was er niet veel aan de hand geweest. Eigenlijk is er nu ook nog niet zoveel aan de hand, maar toen IJs reageerde met 31.  . . - . . (9-14), om het gevaar 28-23 te bestrijden, werd zoonlief hardhandig op zijn nummer gezet: 32.  31-27  (21x41)  33.  42-37  (41x23)  34.  29x7  (2x11)  35.  34-30  (25x34)  36.  39x10  en na nog enkele zetten gaf IJs de hand; vermoedelijk dronken ze daarna nog een biertje (wat zal vader dat lekker hebben gesmaakt) en keerden toen huiswaarts, want de volgende dag moest er natuurlijk weer gewoon gewerkt worden.
 
Van Bart Jonker tegen vader Jaap, heb ik helaas geen fragment kunnen vinden; Barts finest hour  beleefde hij ongetwijfeld in 1982, toen hij in de provinciale tiental-competitie won van niemand minder dan Jannes van der Wal. De laatste zou enkele maanden later wereldkampioen in Brazilië (Sao Paulo) worden. Het moge duidelijk zijn, zowel IJsbrand Haven als Bart Jonker zijn erfelijk belast; natuurlijk noemde IJsbrand zijn zoon Sijbrand en ik weet niet of Bart een zoon heeft, maar als
dat wel het geval is dan zal deze ongetwijfeld naar de naam Jaap luisteren.
 
Voor in uw agenda:
 
Nederlands Kampioenschap Dammen Algemeen 2015, van 10 tot en met 18 april.  
Be there . . .


 

donderdag 22 januari 2015

Niels...

Door Tjalling van den Bosch

Niels?, jazeker!; kent u geen dammer met die voornaam? De 'Niels' waar dit epistel aan wordt opgehangen kan weleens van cruciaal belang zijn voor de redding onze edele damsport!!Maar pijnigt u uw hersenen niet, want hij is geen dammer, maar een voormalig shorttracker!

Niels Kerstholt (geboren te Utrecht, op 2 april 1983) was de belichaming van de wederopstanding  het schorttrack in Nederland.
In de jaren 80 (van de vorige eeuw) was Nederland wereldwijd toonaangevend in de shorttracksport. Men behaalde op meerderedisciplines wereldkampioenschap-pen en tijdens de Olympische Spelen van Calgary (1988) won het Nederlandse relay-team goud (met de huidige bondscoach Jeroen Otter in de gelederen). Shorttrack was in de west Canadese stad overigens een demonstratiesport, maar het resultaat laat zien dat ons land toentertijd tot de absolute top behoorde. Daarna raakte de Nederlandse shorttracksport in verval; aansprekende resultaten bleven uit en dus ook de sponsors.   
Met de komst van Niels Kerstholt (en ook Cees Juffermans) werd de negatieve spiraal weer omgebogen, maar het bleef in eerste instantie bij bemoedigende resultaten op persoonlijke afstanden.
Het 'koningsnummer' van het shorttrack is de relay (ploegenachtervolging) en Nederland deed op dat onderdeel pas weer van zich spreken toen, in het begin van de 21ste eeuw, mensen als Sjinkie Knegt (vooral hij), Daan Breeuwsma en Freek van der Wart zich aandienden. Kerstholt besloot  om zijn carrière te verlengen om toch nog een kans te maken op olympisch eremetaal; dat moest vorig jaar in Sotsji gebeuren. Het werd echter een grote deceptie voor het Nederlands team; een valpartij in de finale, in de eerste bocht (en een fout van de scheidsrechter die zich niet aan de regels hield en de race liet doorgaan), verpulverde alle hoop.

Toch kreeg het afscheid van de wedstrijdsport voor Kerstholt nog een gouden randje; tijdens het W.K. van vorig jaar (2014 en wederom in Calgary) was de hoogste eer wel weggelegd voor het Nederlandse team. Vooral de fantastische finish van Knegt staat op het netvlies van menig (Nederlandse) sportvolger. Met ingang van het seizoen 2014/2015 ging Kerstholt voldaan met
(sport)pensioen. 

Wat heeft . . . ?

Ja ja, we weten het wel: "Wat heeft dit met dammen van doen"? Niels Kerstholt bracht onze edele damsport op een wel heel onverwacht (maar niet onterecht) moment in beeld bij een groot publiek! Op zondag 28 december 2014 bracht de NOS het sportjaaroverzicht 2014 in de Nederlandse huiskamers. Toen de uitzending 32 minuten en 42 seconden oud was, kreeg Kerstholt de vraag voorgelegd wie volgens hem 'dé sportman van het jaar' was. "Ton Sijbrands" was zijn antwoord en toen kregen we beelden van de recordpoging blindsimultaan (in het stadhuis te Hilversum) in beeld. Als fervent dammer krijg je dan natuurlijk een enorme adrenaline-stoot; wie had ooit kunnen denken dat onze sport nog eens volop in beeld zou komen bij een dergelijk, massaal bekeken, tv-programma. Zou Kerstholt, na het shorttracken, nu ook zorgen voor de wederopstanding van onze geliefde damsport?

Overigens zou Sijbrands niet de eerste dammer zijn geweest die deze eer te beurt zou zijn gevallen (als hij tot 'Nederlands sportman van het jaar' zou zijn gekozen).  De primeur staat op naam van Piet Roozenburg; in 1948 kreeg hij deze eretitel uitgereikt, na het behalen van zijn eerste wereldtitel. Voor de volledigheid: Roozenburg is de enige denksporter die dit ooit heeft bereikt; toen Max Euwe in 1935 wereldkampioen schaken werd, was er  schijnbaar nog geen behoefte aan een dergelijk eerbetoon.  

Fantasie . . .

Als ik het laatste (denksporter als 'sportman van het jaar') tot mij laat doordringen, dan slaat (misschien) mijn fantasie op hol. Wij dammers kunnen natuurlijk proberen om Sijbrands voor de volgende verkiezing te nomineren; alleen dat al, zou natuurlijk het dammen wederom onder de aandacht van een groot publiek brengen. We kunnen ook proberen om Sijbrands voor te dragen voor de oeuvre-prijs; dit zou dan weer de deur openen voor anderen, denk hierbij aan zesvoudig wereldkampioen Harm Wiersma! Noem mij gerust een fantast, maar . . .:  

De fantasie van vandaag, kan de realiteit van morgen zijn . . .

Iemand die we helaas niet meer kunnen nomineren, maar die we nimmer mogen vergeten, is Jannes van der Wal. De voormalig wereldkampioen (Sao Paulo - 1982) kwam ooit met het volgende probleem op de proppen, welke door zo'n andere 'fantasierijke geest' (Andreas Kuyken - in diens damrubriek in de NRC van 21 december 1974) de toevoeging d'où terni toux - Fryslân kreeg opgespeld:

Natuurlijk, wit speelt en wint!
Voor de oplossing adviseer ik u fasten your seatbelts:  36-31 (27x36)  32-27 (22x31) verplicht!, ziet u wel?  30-24  (19x30)  47-41  (36x47)  vanaf nu -meerslag 'rules'-  29-24  (47x35)  50-44  (35x20)  25x1  (30x39)  1x5 UIT!!

Dammers, sla de handen ineen en promoot het dammen waar het maar kan.

woensdag 14 januari 2015

YOUP...

Door Tjalling van den Bosch

Inderdaad, beste lezers en lezeressen, we gaan het hebben over Youp van 't Hek; officieel luidt zijn voornaam Joseph Jacobus Maria. In eerste instantie schreef hij zijn roepnaam als Joep, maar toen een (ex-?)vriendinnetje een P in plaats van de J ging gebruiken, maakte hij er zelf Youp van. Hij werd geboren te Naarden op 28 februari 1954; we kennen hem natuurlijk vooral van zijn conferences en als columnist voor de NRC.

In eerste instantie vond ik Youp van 't Hek een slap aftreksel van Freek de Jonge; vaak vloekte en tierde hij tijdens zijn optredens, mijn inziens, net even te veel. Maar ik moet toegeven, hij is door de jaren heen gegroeid, letterlijk, maar ook zeker als cabaretier; niet dat hij milder is geworden, maar hij is door de jaren heen zeker 'beter' geworden, alhoewel ik vind dat hij dat vloeken niet nodig heeft. Zijn hese stem is onheilspellend genoeg; als het geluid je oren teistert, dan begrijp je donders goed dat het geen kattenpis is, wat hij zegt.

In de aanloop naar zijn oudejaarsconference van 2014 werd van 't Hek gevolgd door 'camera's'; zodoende kregen we een kijkje van de opbouw naar de monoloog.
We kregen te horen dat zijn relaas over Patty Brard op het laatste moment was afgevallen; helaas viel zijn tirade op o.a. onze edele damsport reeds in een eerder stadium af. Het was toch wel een soort van erkenning geweest, wanneer het dammen zou zijn opgenomen in de oudejaarsconference van 2014 (welke maar liefst 2,4 miljoen kijkers trok). Gelukkig hebben we de hand kunnen leggen op de (dus niet gebruikte) tekst . . ., daar gaan we, of beter gezegd, daar gaat Youp:

"Iedereen is tegenwoordig zo druk bezig met zichzelf te profileren.
Ik raakte laatst in gesprek met een vrouw die een praktijk runt voor werknemers van grote bedrijven, die dolgraag willen leren: Jezelf profileren. En ze betalen er grif voor, ze heeft een bloeiende zaak. Er is zoveel raars aan de hand in dit land. Ook zoiets: bestuursleden van een amateurclub in het voetbal die een stropdas van hun club dragen. Nog een keer: Dan ben je een kerel van rond de vijftig en dan loop je met een stropdas van je amateurvereniging om je nek, omdat je toevallig lid van het bestuur bent. Die mensen hoor je dan over een 'stukje uitstraling van de vereniging'.

Naar dat hele circus kijk ik vol verbazing, ik schrijf daar wat over op en maak het op het podium belachelijk; mijn familie wil namelijk ook elk jaar nog op wintersport. Die heel grote groep mensen die zichzelf veel te serieus neemt. Die op Twitter Poetin ergens op aanspreken, of mij! En dan trots tegen hun vrouw zeggen: 'Zo, weet hij dat ook weer'. Of van die lui die bloedserieus stellen: 'Dammen moet op de kaart'.  Nou voor mij hoeft dat helemaal niet. Kijk, dat je graag wat schijven in het rond laat vliegen dat moet jezelf weten. Ik heb ook een tijd zo'n huwelijk gehad, ga lekker je gang. Maar waarom het meteen zo belangrijk maken?  Ga lekker dammen, geestelijk fit blijven, daar gaat het om! Hockey, ook zoiets komisch: daar zijn de regels nu zeventien keer veranderd en nog steeds kijkt er geen hond naar.
Maar dan hoor je mensen met een stalen gezicht verklaren dat het heel belangrijk is dat de sport goed op de kaart wordt gezet; dat men met de tijd mee moet gaan! Nee joh, gelul. Je moet gewoon hockeyen omdat je fit wilt blijven en met een stok achter een bal aan wilt rennen. Daar gaat het om".

Jammer dat dit onderwerp is afgevallen; wat moeten wij dammers doen om volgend jaar wel een eervolle vermelding in de oudejaarsconference te krijgen? Misschien zou een 'belangrijke' dam-bobo zich moeten vergrijpen aan (bijvoorbeeld) Chinese meisjes! Wij zorgen er dan wel voor dat het voorval bekend wordt bij de media, denk hierbij aan Albert Verlinden en klaar is kees.

Ach, het leven is zo simpel; dat is de stand in dit diagram zeker niet. Lepsic's puzzel:

Wit speelt en wint.
Oplossing: 33-29  (34-40, VERPLICHT)  27-22  (18X36)  29X9  (3X14) 37-31  (36X27)  50-44  (40X49)  38-32  (49X20)  32-3  UIT!!

Oudejaarsconference 2015; uw penneleur kan niet wachten!