donderdag 26 april 2018

Geweldig...

Door Tjalling van den Bosch

Afgelopen zaterdag (21 april 2018) ben ik, samen met twee heuse cultuursnuivers, afgereisd naar Assen, om daar aanwezig te zijn bij de boekpresentatie van Hans van der Nap (geboren 1948).
Na bijna 25 jaar heeft Van der Nap zijn speurtocht naar 'dammen in Groningen en Drenthe' afgerond en vorm gegeven in het boek Dammen als cultureel erfgoed, met als ondertitel een kleurrijk beeld van damspelers in Groningen en Drenthe uit heden en verleden.
Het is eigenlijk niet één boek, maar een cassette in twee banden; twee boeken dus, om het vooral hanteerbaar te houden, want in totaal zijn het maar liefst 733 pagina's geworden!

Vaak zijn officiële dam aangelegenheden wat sjofel, wat 'doe maar gewoon (saai), dan doe je al gek genoeg'; de boekpresentatie in Assen stond daar haaks op, het was bijna 'niet des dammers'. Kortom, uw penneleur heeft zijn hart opgehaald!
Plaats van handeling was Warenhuis Vanderveen (jazeker, 'aan elkaar' geschreven; op z'n Amerikaans dus) en dat is niet zo maar een warenhuis; nee, het is één van de grootste van ons land.

In 1897 zette Bareld van der Veen (met zijn vrouw Antje Oldenburger) de eerste voorzichtige stapjes op het pad, dat zou leiden tot wat het nu is; 'alles onder één dak', in de hoofdstad van Drenthe. Op de vijfde etage is de Bunningzaal, welke normaliter dienst doet als kunstatelier en kunstuitleen!
Het warenhuis heeft wat met dammen (en ook schaken); door de jaren heen zijn er onnoemelijk veel simultaans gehouden, van Koeperman tot Boomstra!

Boekpresentatie . . .

Voor de uitreiking van het eerste exemplaar van het boek van Van der Nap, was de Bunningzaal helemaal leeggehaald (3.000 kunstvoorwerpen moesten tijdelijk elders worden gestald!) en ingericht voor een damevenement dat zijn weerga niet kent. Aan de muren hingen nu schilderijen van dam-kunstenaars als Buurke en de De Witt ("dus Siep, die mooie schilderijen zijn van De Witt" - ik kon het niet laten! - sorry Siep -), verder draaide er tijdens de ontvangst een fotocarrousel met foto's van dammers.
Vaak moesten de aanwezigen heel creatief denken, om foto's van 50 jaar geleden te herleiden tot de 'iets ouderen' van nu (die vaak in de zaal zaten!). Kortom, iedereen 'zat er direct goed in'. 

Sommige dingen zijn in de damwereld onvermijdelijk; zo was Dollekamp ceremoniemeester (grapje Bert!) en hij gaf als eerste het woord aan gastheer Nico Vanderveen. Deze nazaat van de oprichter van het warenhuis vertelde op een aanstekelijke manier over de relatie van zijn bedrijf en het dammen, zo diste hij verhalen op over Koeperman, Sijbrands, Wiersma, Van der Wal en vele anderen.

Het was een mooie inleiding naar de volgende spreker; Hans van der Nap kreeg het woord en besprak The making of . . .  (het boek).
De voormalig onderwijzer nam ons mee in zijn bijna 25-jarige speurtocht naar het hoe en waarom in de Groningse en Drentse damwereld; dat werd natuurlijk een langdurige aangelegenheid, het leek wel of hij een wetenschappelijke scriptie moest verdedigen (en dat was het misschien ook wel!).
Eén ding werd de (240!!) toehoorders duidelijk; Van der Nap heeft monnikenwerk verricht!
Ook vertelde Van der Nap over het daadwerkelijk drukken van het boek; het mocht blijkbaar wat kosten, want het boek is niet gelijmd, maar echt ingenaaid. Ook het formaat is niet alledaags (A4+, dus iets groter dan normaal printpapier); kortom een boek  dat niet, na intensief gebruik uit elkaar valt (zoals bij gelijmde exemplaren) en de 'harde' omslag zorgt ervoor dat de boeken 'tegen een stootje kunnen'.
Vervolgens reikte de schrijver het eerste exemplaar uit aan onze jongste wereldkampioen Roel Boomstra; de laatste woonde in Drenthe en woont thans in (de stad) Groningen, dus was hij de aangewezen persoon om het boek als eerste in ontvangst te nemen.
In zijn dankwoord gaf Boomstra aan dat hij verguld was, dat hij de eerste mocht zijn.

Na de pauze . . . 

Na een korte onderbreking, kreeg een aantal dichters het woord; zij vertolkten hun creaties op een onderhoudende en humoristische manier.
De middag werd afgesloten door cabaretier (en dammer) Lambert-Jan Koops; het is altijd een lastige opgave om na zo'n enerverende middag, te moeten afsluiten. Zorgvuldig ingeluid door Johan Kraijenbrink, slaagde Koops met verve; ondertussen was de boekverkoop begonnen.
De 733 pagina's gebonden in 2 banden, samen in een cassette voor slechts 45 euro!! Vijfentwintig jaar monnikenwerk voor zo'n prijs; kom op dammers, 'maak die man los'.
U kunt het levenswerk van Hans van der Nap bestellen via: hvdnap@home.nl of telefonisch op nummer: 0592-291346.
Toen we gedrieën , na nog een kort orgastisch genoegen (één consumptie), weer in de auto zaten (rond half vijf), waren we het er over eens.
Het was in één woord: Geweldig . . .! 

donderdag 19 april 2018

Wat opvalt...

Door Tjalling van den Bosch

Het Nederlands Kampioenschap Dammen Algemeen 2018 is ten einde (van harte Alexander) en het moet nog even bezinken, daarom maar even wat (min of meer) opvallende zaken.
Ten eerste is dat het Open Flevoland  World Cup Tournament (van 18 t.e.m. 24 juni aanstaande). De organisatie van het damtoernooi is in handen van Stichting Aan Zet (of is het Stichting Aanzet?) en, zoals u waarschijnlijk wel weet, is alles wat deze rechtspersoon zonder winstoogmerk aanpakt voorzien van een charme en grandeur welke zijns gelijke in de damwereld niet kent.
Ook nu is de locatie van het toernooi (Wapen van Ens - te Ens) weer top (goede speelzaal, fantastische catering en voldoende - gratis - parkeergelegenheid) en mede daardoor heeft de internationale dambond (F.M.J.D.) het toernooi met maar liefst drie sterren gecodeerd.

Nu zeggen 'die sterren' de liefhebbers niet zoveel; het is meer voor topgrootmeesters, die daardoor punten kunnen vergaren, waarmee ze zich kunnen plaatsen voor de (financieel) zeer aantrekkelijke World Cup-finale.Vooral veel buitenlandse topgrootmeesters staan op de voorlopige deelnemerslijst.
Wat opvalt (in ieder geval bij schrijver dezes) is het feit, dat het niet storm loopt met damliefhebbers(!); je zou toch zeggen dat een toernooi van Stichting Aan Zet, zich op voorhand kan verheugen op een grote greep uit de zomerse damkaravaan!
Wat mij betreft valt dat, met op dit moment nog niet eens 30 eerzame titel-lozen (van de ruim 60 deelnemers), tegen. Nu is het van dammers bekend dat ze soms lang nadenken, voordat ze actie ondernemen, maar ik vind dat de mannen van Stichting Aan Zet toch wel wat meer deelnemers verdienen.
Zo heeft het traditionele damtoernooi in Salou (van 20 t.e.m. 28 mei aanstaande) zo'n 150 dammers op de voorlopige deelnemerslijst staan, met zo'n 100 dammers zonder dam-titel! Dus, wanneer u (damliefhebber) zin hebt in een mooi, groots opgezet (Nederlands) toernooi, aarzel dan niet langer en geef u op.

Toch even . . . 

We laten het 'bezinken van het NK' toch even voor wat het is. Op Toernooibase Dammen las ik dat enkele kenners tot de conclusie kwamen, dat Ron Heusdens geen twee rondes op één dag kan spelen.
Persoonlijk vind ik dat wat overdreven; inderdaad verloor Heusdens beide keren de tweede partij op een dag dat er twee rondes op het programma stonden, maar het ligt wat mij betreft wat genuanceerder. In eerdere toernooien liet Heusdens zien dat hij wel degelijk goed kan omgaan met het fenomeen van twee partijen op één dag; zo speelde Heusdens een jaar geleden (op het NK op Urk) op de eerste dag van een dubbele ronde remise tegen Baliakin en won hij de tweede partij van Van Berkel.
Tijdens het NK in Harlingen echter, trof Heusdens het niet; hij moest het eerst opnemen tegen Ramdien, waarvan hij absoluut wilde winnen. Dat gebeurde ook, zij het na een lange uitputtende strijd; daarna moest Heusdens het opnemen tegen niemand minder dan Boomstra.

De laatste had het in de ochtenduren (eerste partij van de dag) opgenomen tegen Baliakin en dat was (na een overigens weldadige opening) vrij snel in een puntendeling geëindigd. Met andere woorden, Boomstra begon aanmerkelijk fitter aan het treffen dan Heusdens. Boomstra won dan ook de partij; opvallend was dat Boomstra op een gegeven ogenblik wel erg gemakkelijk 'door de lange vleugel' van Heusdens liep.

Op de laatste dag van het toernooi stond er wederom een dubbele ronde op het programma; Heusdens hield in de ochtendronde Van IJzendoorn op een puntendeling, maar in de tweede partij van de dag (laatste van het toernooi) liet Heusdens de teugels tegen Kalis wat vieren en dat kwam hem op een nieuwe nederlaag (zijn tweede van het toernooi) te staan.
Ook hier was het opvallend dat ook Kalis op een gegeven ogenblik probleemloos 'door de lange vleugel' van Heusdens liep. Het zat Ron juist op dagen van de dubbele ronde niet mee, maar om nu te stellen dat hij niet kan omgaan met twee ronden op één dag is misschien wel iets te veel van het goede!

Dat was 'Wat opvalt'; aankomende zaterdag (21 april) is er in Assen de presentatie van het boek Dammen als cultureel erfgoed van Hans van der Nap. Er staat heel wat op het programma (dat om 13.00 uur begint), met o.a. damkunstenaars(?), dichters en een optreden van cabaretier Lambert Jan Koops.
Ik geloof dat u wel een uitnodiging moet krijgen om erbij aanwezig te kunnen zijn.

dinsdag 10 april 2018

Rococo...

Door Tjalling van den Bosch

Afgelopen woensdag (4 april) barstte in Harlingen de strijd om het Nederlands
Kampioenschap Dammen Algemeen 2018 los.
Vandaag (zondag 7 april) staat de enige rustdag gepland en dus kunnen kenners en liefhebbers, in alle rust, de partijen uit eerste vijf ronden eens rustig gaan bekijken.

Plaats van handeling van het NK is het stadhuis in de aloude Friese havenstad; het onderkomen van de burgemeester is gebouwd in het jaar 1730 door een zekere Hendrik Jacobs Norel (althans dat was de architect!).
Kenners weten de argeloze toeristen te vertellen dat het is gebouwd in de Lodewijk XIV-stijl. Hoe het ook zij, het is in ieder geval een prachtig monument.
Ook het interieur is voor een groot gedeelte (qua stijl) uit de tijd dat het gebouwd is; zo kunnen we de atleten (de dammers dus) zien zitten op stoelen uit een Europese stijl van halverwege de 18de eeuw, het zogenaamde rococo. 
Martijn van IJzendoorn (Foto: S. Nagel)

Het zijn prachtige stoelen; of ze 'goed zitten' weten we natuurlijk niet, want we mogen de speelzaal dan wel bezoeken, maar het speelveld betreden is er (terecht) niet bij. Een gerieflijke stoel is natuurlijk onontbeerlijk, want de strijders op de 100-velden zitten toch al gauw zo'n vier uur achter het bord (vaak langer - en tijdens de vermaledijde 'dubbele ronde' dus al gauw meer dan 8 uur! -).

De tafels lijken wat 'aan de lage kant' en dat is niet helemaal een comfortabele hoogte, maar goed, op de foto's is het wel een prachtig gezicht; 21st century meets the 18th century! De tafels stammen trouwens (op z'n minst) uit de 19de eeuw (niet eerder), want de deklaag (bovenkant) is van machinaal gezaagd fineer; zoals u waarschijnlijk wel weet kwam de productie van machinaal gezaagd fineer pas in het begin van de twintigste eeuw echt op gang.

Let's rock . . .

De eerste ronde deed ons enige schrik om het hart slaan(!); alle excuses om de strijd te ontlopen (groot ratingverschil / eerste ronde, niet direct een nederlaag / laat de tegenstander 'het spel' maar maken) werden uit de kast gehaald, maar gelukkig was er na dat voorzichtige begin veel vuurwerk op de borden te zien.
Een eerzame puntendeling is natuurlijk geen probleem, maar laat het geen bloedeloze strijd zijn. Zoals drie weken geleden al schreven in het epistel Bedrog van Gijon: No play, no game, no sport! (vrij vertaald: Geen strijd, geen wedstrijd, geen sport!). 

Gelukkig konden de liefhebbers hun hart ophalen tijdens de rondes twee tot en met vijf; er was veel strijd en daardoor ook veel prachtige en vooral spannende partijen.
Het was een ware battle of the brains, met alle bijbehorende lichaamstaal (het non-verbale)!
Als iemand naar eigen inzicht een goede stand op het bord had, dan zag je zo iemand zich 'groot maken' (ellebogen stevig op de tafel en de schouders breed makend). Ook viel er te ontdekken dat iemand op een bepaald moment desinteresse voorwendde, terwijl zijn stand op het bord best wel spannend was; ook het onverschillig lurken aan een flesje frisdrank (dat wel natuurlijk), terwijl de tegenstander een moeilijke beslissing moet nemen.
Ach, veel van dat alles kunt u terugvinden op YouTube; de strijdlust is vooralsnog groot.
Eén van de deelnemers heeft volgens een persbericht gezegd (ten aanzien van de strijdlust der combattanten): "Het lijkt wel of die Friezen iets in het drinkwater hebben gedaan"! 

We gaan het zien de komende vijf dagen. Voor de duidelijkheid; de laatste ronde is aanstaande vrijdag (13 april), trouwens de voorlaatste ronde ook! Samen met een mogelijke barrage is een goede planning van het tijdsstip van de sluitingsceremonie dan ook niet mogelijk!



woensdag 4 april 2018

Natte...

 Door Tjalling van den Bosch

Mijn buurvrouw heeft een natte poes. Nee, geen vrees, uw penneleur heeft zich niet de stijl van de zeer productieve Belgische schrijver Herman Brusselmans aangemeten. Het zit namelijk zo: Terwijl ik zojuist, op deze Paasmaandag (2018), peinzend uit het raam van mijn mancave keek, zag ik het arme beestje kleddernat voorbij lopen.
Herman Brusselmans
Ik geloof niet dat het poesje dacht (geheel in deze tijdgeest - Pasen -) dat het over water kon lopen, waarschijnlijker is het, dat de stumper dacht dat het over eendenkroos kon lopen; een gedeelte van de groene drab hing tenminste nog als een soort lauwerkrans om haar nek.
De poes wacht zo meteen een koude douche, of zou de buurvrouw, geheel volgens de heden ten dage geldende diervriendelijkheid, een lauwere variant voor haar in petto hebben.
Na het bovenstaande tot u te hebben genomen, vraagt u zich hoogstwaarschijnlijk af, waarom uw penneleur peinzend uit het raam keek.

NK Dammen Algemeen . . . 

Nou, dat zit zo; aanstaande woensdag (4 april 2018) begint het Nederlands Kampioenschap Dammen Algemeen; in de Friese Havenstad Harlingen. Nu zitten er in die laatste drie woorden direct al bepaalde gevoeligheden en dan met name dat woordje 'Friese'!
'Echte Harlingers' voelen zich alles behalve Fries. Harlingen kreeg reeds in het jaar 1234 stadsrechten en is daarmee ouder dan bijvoorbeeld Amsterdam.
Het (Friese) 'achterland' was in de tijd niet veel meer dan een zompige toestand, waar mensen probeerden een leven op te bouwen door voorhogingen op te werpen (terpen); van een gestructureerde samenleving was daar toen nog lang geen sprake.
In Harlingen was daar toen al wel sprake van en in de daarop volgende jaren ontwikkelde de stad zich als een waar handelscentrum, waar schepen aan- en afvoeren. De handel, voornamelijk met Scandinavië, de Baltische Staten en het Verenigd Koninkrijk, zorgde er voor dat Harlingen 'leefde'.
Later zou 'dat Friese achterland' zich ook ontwikkelen en werden steden als Franeker en Leeuwarden steeds belangrijker; daardoor verloor Harlingen enigszins haar status, althans zo voelde het voor haar inwoners.
Franeker kreeg in 1585 een universiteit (welke door Napoleon in 1811 weer werd gesloten!) en Leeuwarden schopte het zowaar tot hoofdstad van Friesland. Die ontwikkeling zette kwaad bloed bij de Harlingers; ze zagen dat hun stad niet langer de eerste viool speelde.
Daarin ligt ook de grondslag dat de Harlingers zich niet verbonden voelen met Friesland; eigenlijk
is de rest van de provincie nog steeds afhankelijk van Harlingen (vinden de Harlingers: "Wanneer wij hier de sluizen open zetten, heeft de rest van Friesland natte voeten" - daar is weer een relatie met het opmerkelijke begin van dit epistel! -).
Harlingers voelen zich meer een voorstad van Londen (vanwege de vroege handelsrelatie met de Engelse hoofdstad), dan een 'Friese havenstad'! Echte Harlingers zijn ook de Friese taal niet machtig; ze hebben een eigen taal en zijn eigenlijk in alles anders dan de rest van de provincie.

Strijd op het dambord . . . 

Aanstaande woensdag (4 april) start dus het NK Dammen Algemeen in het gemeentehuis van Harlingen.
Het zal ongetwijfeld een spannende strijd worden en hopelijk spelen de deelnemers met durf, vuur en passie (zoals het eigenlijk hoort). Geen voorzichtig geschuif, geen partijen die na 40 wederzijdse zetten in een bloedeloze puntendeling eindigen; nee, wij (dam-supporters) zitten te wachten op hartverwarmende confrontaties op de honderd velden!
Een jaar geleden schreef ik op de site van het NK Dammen Algemeen op Urk, dat de uitspraak "deelnemen is belangrijker dan winnen", niet van Pierre de Coubertin is! De uitspraak die de Franse baron wel deed was (vrij vertaald): "Het belangrijkste in het leven is niet de triomf, maar de strijd; het essentiële is niet de overwinning, maar om goed te hebben gestreden"! 

Dus deelnemers aan het NK Dammen Algemeen, zorg ervoor dat u niet kopje onder gaat (alleen maar nat wordt!), maar zorg dat u partijen nalaat, waar nog lang over gesproken en geschreven gaat worden . . .!