woensdag 30 maart 2016

(te...?)

 Door Tjalling van den Bosch 

Zijn dammers en damsters (te . . . ?) bescheiden wanneer ze zich eigenlijk juist zouden dienen te presenteren? Weten alle beoefenaren van onze edele damsport wel dat volgende week maandag het Nederlands Kampioenschap (voor) Vrouwen 2016 begint?
Ewel, aanstaande maandag 4 april is de eerste ronde en op zaterdag 9 april is de laatste (7de) ronde; het evenement vindt plaats in het fraaie Beachhotel te Zoutelande (Zeeland). Het is zonder meer een bezoekje waard, zelfs enkele dagen vertoeven aan de Zeeuwse Rivièra is het overwegen waard (http://nkv2016.kndb.nl)!

Gelijk ook maar even presenteren: Van 7 april t.e.m. 16 april vindt in Enschede het NK Algemeen plaats (http://nk2016.kndb.nl); ongetwijfeld ook een bezoekje waard!

Nog een voorbeeld . . .

Nog een voorbeeld van (te) grote dammers-bescheidenheid vond vorige week plaats tijdens het Fries damtoernooi (Oer alles hinne) te Franeker. Tijdens de gezellige avonduren toverden diverse deelnemers de fraaiste standen op het dambord; op een gegeven ogenblik meende uw penneleur zich er ook in te moeten mengen. Nadat enkele Friese grutmasters de meest fraaie combinaties op het bord hadden getoverd, meende schrijver dezes ook een opvallende openingscombinatie uit 'onze' spelsoort te moeten presenteren (je moet zo nu en dan van je afbijten, nietwaar?).

Vanaf de beginstand:  1.  33-29  (19-23)  2.  35-30  (20-25)  3.  30-24  (14-20)  4.  31-27  (9-14)  5.  36-31  (3-9)  en nu vroegen wij (aan de Friese damspecialisten): "Hoe wint wit een schijf?" Er staat natuurlijk een hecht 'zwart blok'; hoe komt men daar doorheen? De toevoeging dat schijf 32 uiteindelijk een 'reis' onderneemt naar veld 25 deed de Friese wenkbrauwen nog meer fronsen . . .! Oplossing (vooral niet te bescheiden presenteren!): 6.  24-19  (13x33)  7.  39x19  (14x23)  8.  27-22  (18x36)  9.  34-30  (25x34)  10.  40x18  (12x23) en zie daar, plotseling is de zojuist nog solide zwarte stand in een gatenkaas veranderd . . .  11.  37-31  (36x27)  12.  32x25 . . .!
Uw penneleur weet niet beter dan dat dit openingsidee een creatie is van grootmeester (internationaal spel) Hans Jansen.
Nu was Jansen aanwezig bij deze presentatie, maar had zich tot dan in stilzwijgen gehuld; om dit te doorbreken stak schrijver dezes vervolgens de loftrompet over de createur af . . .!  Jansen reageerde helaas met: "Nou ja, uh . . . ik heb geloof ik wel het idee bedacht . . . , maar uh . . . misschien is er vóór mij ook wel iemand geweest die dit eerder heeft uitgedacht . . . ". Ja, toen kon uw penneleur zijn loftrompet wel weer opbergen; Dé Jansen is dus misschien wel niet dé Jansen . . .! (Als we Jansen mogen geloven).

Geen ontsnapping . . .

Hans Jansen
Toch kan Hans Jansen niet ontsnappen aan bejubeling van zijn grootheid; er bestaat sinds kort Dé Jansen-opening . . .! Hans Jansen heeft namelijk een opzienbarend openingsnieuwtje gepresenteerd tijdens de Friese dammanifestatie (van vorige week). Voor de duidelijkheid betreft het hier een fraaie openingsmogelijkheid in de Friese damvariant; u weet wel, de damvariant waarin men orthodiagonaal mag slaan!

Wederom vanaf de beginstand: 1.  32-27  (19-23)  2.  35-30  (20-25)  3.  33-29  (14-19)  4.  31-26  tot zover kan een liefhebber van het Hollandse (poolse, internationale) dammen het nog redelijk volgen; met de volgende (zwarte) actie heeft men waarschijnlijk al meer moeite. 4.  . . - . .  (19-24)  5.  30x28  (18-22)  6.  27x18  en nu, let op  13x35  (over achtereenvolgens schijven 18-28 en 34)!
Dammers van de Friese damvariant kunnen u nu uitleggen, dat dit voor zwart een ideale situatie is; voor de duidelijkheid, in het Frysk spul is het bezetten van het centrum een groot nadeel(!); centrumschijven zijn vaak ideaal (voor de tegenstander) om te gebruiken als combinatieschijven.
In het Friese dammen is het juist zaak om via de 'zijkanten' op te stomen(!), daarom is de ontstane situatie zo goed voor zwart, echter . . .  grootmeester (internationaal spel) heeft iets gecreëerd, waar zelfs de beste Friese dammers van opkeken; wit haalt verrassend uit via (fasten your seatbelts . . .):  7.  29-24  (25x23)  8.  45x25  (15x35)  9.  36-31!  (let op!)  16x27)  10.  40-34!  (35x33)  11.  38x16  (over 33-23 en 17)  (6x26)  12.  37x6  . . .
Inderdaad is het aantal schijven nog gelijk, maar na de volgende 'zwarte' zet volgt 13.  41-36  en gaat de zwarte schijf 26 verloren; vele grutmasters hebben nog geprobeerd om de zwarte schijf (26) te verdedigen, maar vooralsnog is men daar niet in geslaagd.

Dus . . .

Dus, alle (te) bescheidenheid van Hans Jansen ten spijt . . . het betreft hier een: Fenomenale creatie van één van de grootste denksporters van de wereld, die ons (damliefhebbers) in de afgelopen (bijna) 60 jaar van zeer veel fraaie geesteskinderen heeft laten genieten. 
Ter aanvulling: Hans Jansen is geboren te Emmen op 5 mei 1956; inderdaad kon het natuurlijk niet anders dan dat zo'n ongebonden, vrije geest op onze nationale Bevrijdingsdag werd geboren.

donderdag 24 maart 2016

Bjusterbaarlik...

Door Tjalling van den Bosch

De aanhef verraadt het al, we gaan het hebben over de Friese damvariant, en dan met name over het: International Draughts Event Fryslân Open 2016 te Franeker.
Bjusterbaarlik betekent overigens (in het Nederlands): Opzienbarend.

Opzienbarend was het zeker; alle deelnemers vermaakten zich tijdens de vijfdaagse dammanifestatie in Franeker opperbest. 'Onze' wereldkampioen Alexander Georgiev straalde bijzonder veel plezier uit; vanaf de opening (dinsdagavond 15 maart 2016) tot en met de slotdag (zondag 20 maart) liep hij met een glimlach op zijn gezicht rond (behalve tijdens de partijen natuurlijk, dan was hij zeer geconcentreerd).
Georgiev liet trouwens in een interview met een journalist van het Friesch Dagblad weten dat zijn terugtrekking uit de strijd om de wereldtitel vooral te maken heeft met verzadiging.

Vlakbij . . .

Doordat uw penneleur just down the road (van Franeker) woont en even geen werk had, was hij zeer regelmatig aanwezig bij de dam-happening. Het was opmerkelijk om te zien hoe ontspannen de spelers waren; natuurlijk was men zeer serieus tijdens de partijen, maar na afloop waren de grootmeesters enorm in de weer in de analyse-ruimte met varianten en sub-varianten in het o zo ondoorgrondelijke Frysk spul.
Ze bestookten elkaar met telkens weer verrassende mogelijkheden, die het Friese dammen telkens weer prijs gaf(!); er werd heel veel gelachen en met de hoofden geschud!  Het was met name prachtig om toe zien hoe Georgiev en (bijvoorbeeld) schaakgrootmeester Vassily Ivanchuk in de weer waren na afloop van hun partijen. Het offer trouwens, waarmee Georgiev zijn schaakvriend verraste in hun onderlinge confrontatie, dwong ook bij de Friese specialisten grote waardering af.
De Litouwer Aleksej Domchev speelde in de voorronde 4 van zijn 8 partijen remise; hij werd door de Friezen uitgeroepen tot 'remisekoning', daar een puntendeling in het Fries dammen weinig voorkomt . . .

Avonturen in de avonduren . . .

Ook 's avonds (na afloop van de partijen) vermaakten de spelers zich uitermate best. Men overnachtte op een tallship (de Mare Frisium) en juist dat 'bij elkaar zijn' zorgde voor veel denksport-plezier. Natuurlijk werd er gevarieerd met het Friese dammen en het internationale spel.
De voorlaatste avond werd er ook Maleisisch gedamd(. . . !); het schijnt een hoogtepunt te zijn geweest toen de spelers elkaar gingen bekampen in een geheel nieuwe variant. Men deed telkens één zet 'Fries', vervolgens één zet 'internationaal' en dan één zet 'Maleisisch' . . .
De beste in deze nieuwe spelsoort bleek (volgens overlevering) de Belg Renaud Braye te zijn geweest, die daadwerkelijk in staat was om meerdere zetten 'vooruit' te denken . . .U begrijpt het, er werd heel wat afgelachen in de Mare Frisium.

Verder werden er ook de meest fantastische verhalen verteld en kwam Ivanchuk met een heuse schaak-quiz (?!?) aanzetten.
De eerste vraag die Ivanchuk stelde was: "Wie heeft 5 maal het Oekraïens schaakkampioenschap gewonnen"? Toen het antwoord maar niet kwam, gaf Ivanchuk 5 mogelijkheden, maar nog steeds kwam de oplossing maar niet! Teleurgesteld gaf de Oekraïener toen zelf maar het antwoord (wie het was, is mij ontgaan, nee hij was het zelf niet).
Na nog een paar vragen van Ivanchuk (ook weer zonder antwoord) gaf ik te kennen, dat het allemaal te moeilijke vragen waren! "You give me a chess-question" zei Ivanchuk; "Oké, who is the only Dutch chess-grandmaster who beated Bobby Fisher"? Ivanchuk reageerde meteen met: "Of course, Donner" en ook: "Donner: Always interesting, always wrong".    

Kortom beste mensen; het dammen in Franeker was precies dat, wat dammen moet zijn: Passie tijdens de partijen, daarna plezier . . .

Afsluiting . . .

Het toernooi in Franeker werd, in het bijzijn van veel hoogwaardigheidsbekleders, afgesloten in het (historisch fraaie) stadhuis. De organisatie liet weten dat er volgend jaar weer een toernooi komt en in 2018 wordt het toernooi gekoppeld aan Leeuwarden, dat dat jaar de culturele hoofdstad van Europa is . . .
Overigens betekent dit niet dat het toernooi in 2018 verhuist naar de Friese hoofdstad. Franeker, de oude universiteitsstad, blijft ook de komende jaren graag gastheer van het damtoernooi; zo moeten we het hebben . . .

Voor meer impressies (interviews e.d.) kunt u terecht op www.frisiandraughts.com en voor de uitslagen op Toernooibase Dammen.

woensdag 16 maart 2016

Communiqué...

Door Tjalling van den Bosch

Numero uno . . . 
Het volgende bericht stond op de site van de internationale dambond (F.M.J.D.)
We hebben het even voor u vertaald:

"De regerend wereldkampioen dammen heeft zich, vanwege de financiële voorwaarden, teruggetrokken uit de match om de wereldtitel; de uitdager verkrijgt nu, zonder te spelen, de titel 'Wereldkampioen Dammen' toegewezen".

Op die manier kwam er een (definitief/voorlopig?) einde aan de regeerperiode van Alexey Chizhov en mocht Alexander Georgiev zich (weer) wereldkampioen noemen. Wat de spelling van beide namen betreft zijn we zo vrij om ons te houden aan Toernooibase Dammen. Het (F.M.J.D.-)communiqué is van oktober 2006; officieel zou de betreffende WK-titel pas op 23 februari 2007 aan Georgiev worden toegekend.

Numero dos . . .
Op 5 maart 2016 verscheen het volgende bericht op de site van de F.M.J.D. (natuurlijk ook weer voor u vertaald):

"Als toernooidirecteur van de F.M.J.D. informeert J. Pawlicki ons, vanuit China, dat de beide wereldkampioenen Alexander Georgiev en Zoja Golubeva niet bereid zijn om hun wereldtitel te verdedigen".
   
Alexander Georgiev
Het is niet de eerste keer dat een 'zittende' wereldkampioen zijn titel zonder te spelen beschikbaar stelt. Het is jammer dat juist 'lang zittende' wereldkampioenen hun 'waterloo' op een dergelijke manier ontlopen.




In het verleden is het ook wel voorgekomen dat een wereldkampioen direct na het verliezen van de titel het dambord en de schijven aan de wilgen hingen (Raichenbach, Ghestem), toch voelt dat voor een buitenstaander anders (beter).

Numero tres . . .
Zoja Golubeva
Over het 'waarom' van de twee wereldkampioenen (Georgiev en Golubeva) tast de damwereld Grutmastertoernooi Frysk Spul. De organisatie van dit toernooi laat in een persbericht weten (ja, ja, ook weer voor u vertaald): voorlopig nog in het duister. Hopelijk kunnen we Georgiev deze week te Franeker eens aan de tand voelen; Georgiev doet namelijk mee aan het

"Georgiev is van 15 t.e.m. 20 maart in het Friese Franeker om daar mee te doen aan een toernooi dammen volgens de Friese regels. Ook aan dit toernooi is een wereldtitel verbonden. Georgiev is gedurende dit toernooi beschikbaar voor interviews".

We mogen spreken van drie opmerkelijke communiqués; natuurlijk zet de redactie van Huizumer Highlights in op een onderhoud met de (bijna) ex-wereldkampioen (aka: De Kleine Tsaar).

Met andere woorden: Later (hopelijk) meer . . . 

woensdag 9 maart 2016

De antwoorden...

  Door Tjalling van den Bosch

U wacht ongetwijfeld en met smart op: De antwoorden op de vragen van the draughtsquiz.
Daar gaan we dan:

Vraag 1.
Ooit deed er een Australiër mee aan het WK Dammen, wat was zijn naam?  
Het antwoord luidt: Mathieu (Mike) Langrass.

Vjatsjeslav Sjtsjogoljev
Langrass deed mee aan het WK Dammen van 1964 (Merano). Er deden dat jaar 17 dammers mee aan dat WK; Langrass eindigde met 7 punten (uit 16 wedstrijden dus) op de 15de plaats. Vjatsjeslav Sjtsjogoljev won het toernooi met 27 punten. Voor zover wij hebben kunnen achterhalen, was Langrass van origine een Nederlander (afkomstig uit Alkmaar?) en zou hij zijn overleden in 1970, op 38-jarige leeftijd.

Vraag 2.
Wie was in 2012 de verrassende winnaar van de eerste editie van de (rapid) Bacoli Open Internationaal?
Het antwoord luidt: Theo Dijkstra.

De in 2015 overleden Dijkstra bleef op weerstandspunten (en S.B.) internationaal grootmeester Alexander Baljakin nipt voor. Het onderlinge duel tussen beide heren eindigde in een puntendeling. Voor de volledigheid: Het rapidtoernooi bestond overigens maar uit 5 ronden(!) en er deden slechts 12 dammers aan mee.

Vraag 3.
Wat was de eerste denksport waar de jonge Alexander Georgiev mee in aanraking kwam?
Het Antwoord luidt: Frysk damjen.

De Friese damvariant werd naar verluid in de 18de en 19de eeuw in het grootste gedeelte van Nederland gespeeld; zeker in het noorden van ons land was het toentertijd populair.Vanuit de noordelijke (Nederlandse) havens voeren veel handelsschepen naar de Baltische staten. Op die manier kwam (volgens overlevering) ook het Frysk damjen in die regio terecht en blijkbaar dus ook in het Russische 'achterland'.

Vraag 4.
Welke drie landen hebben slechts eenmaal een wereldkampioen afgeleverd?
Baba Sy WK 1960
Het antwoordt luidt: Canada, Senegal en Letland.

De Canadees Marcel Deslauriers won het WK-toernooi van 1956. De Senegalees Baba Sy werd postuum tot (mede-)wereldkampioen 1962 gekroond, nadat hem toentertijd een WK-match werd onthouden (zie op dit blog:  Unheimisch . . .  (2) - september 2014 -). De Let Guntis Valneris won het WK-toernooi van 1994; hij werd daarmee de eerste Letse wereldkampioen (in wat voor sport dan ook) sinds het uiteenvallen van de Sovjet Unie in 1991. Andris Andreiko kwam ook uit Letland, maar hij werd wereldkampioen 'onder de vlag' van de Sovjet Unie.

Vraag 5.
Welke (en enige) Belg speelde ooit een match om de WK-titel? 
Het antwoord luidt: Leon Vaessen.

In 1936 daagde Vaessen de zittende wereldkampioen Maurice Raichenbach (Frankrijk) uit; Vaessen kon niet bogen op een imponerende palmares, maar dat was blijkbaar niet nodig (of juist de reden dat de Fransman de handschoen opnam). De match werd gespeeld in Parijs en omvatte 10 partijen; Raichenbach won zoals hij wilde: 13-7.

Vraag 6.
Tot op heden zijn er twee WK-matches geweest tussen twee Nederlanders. Wie waren de participanten, en in welke jaren? Het antwoord luidt: Jannes van der Wal - Harm Wiersma in 1983 en Piet Roozenburg - Wim Huisman in 1954.

P. Roozenburg - W. Huisman WK 1954
In 1982 nam Jannes van der Wal de titel over van Harm Wiersma (Sao Paulo); de onttroonde wereldkampioen (Wiersma) maakte gebruik van een revanchematch. Wiersma won met 19-21. In 1953 won Wim Huisman het Challenge Mondial en was daardoor gerechtigd om wereldkampioen Piet Roozenburg uit te dagen. Roozenburg won soeverein: 16-8.

Vraag 7.
Wie was de jongste deelnemer aan een WK Dammen ooit en hoe oud was hij toen? 
Het antwoord luidt: Harm Wiersma op 15-jarige leeftijd.

Wiersma werd geboren op 13 mei 1953 (te Leeuwarden); hij debuteerde in 1968 op het hoogste podium (Bolzano - van 11 t.e.m. 25 juni -). Wiersma werd in 1966 Nederlands jeugdkampioen en was daardoor gerechtigd om mee te doen aan het NK Dammen 1967. Hij baarde opzien door in dat toernooi, als 13-jarige (hij zou tijdens het toernooi 14 jaar worden), als derde te eindigen, achter Sijbrands en Roozenburg. Daardoor mocht Wiersma meedoen aan het WK in Bolzano.

Vraag 8.
Wie was de verrassende winnaar van het (derde) WK Jeugd 1974?
Het antwoord luidt: Bernard Robillard.

Dat de WK-Jeugd-titel voor Robillard zo'n verrassing was, kwam vooral door het feit dat hij uit Haïti kwam. Normaliter zwaaiden Nederland en de Sovjet Unie de scepter tijdens de WK's voor de jeugd. Robillard was in 1974 echter oppermachtig en won 6 van zijn 9 partijen; de andere 3 eindigden in een puntendeling.

Vraag 9.
In 1979 werd Nederland tweede op het Europees ploegenkampioenschap; waarom kwam de beker (voor de tweede plaats) nooit op de burelen van de K.N.D.B terecht?
Het antwoord luidt: Pieter Bergsma mocht (moest?) op aandrang van zijn teamgenoten  deze mee naar huis nemen.

Pieter Bergsma NK 1974
Dat antwoord verdient een nadere uitleg: Het Europees ploegenkampioenschap werd (ruim 40 jaar geleden) met drietallen gespeeld; Nederland moest het in die jaren altijd afleggen tegen de Sovjet Unie. De tactiek van de Sovjets was eigenlijk vrij simpel: Andreiko en Koeperman moesten respectievelijk Sijbrands en Wiersma in bedwang houden en de nummer drie Gantvarg moest winnen van de 'derde Nederlander'. In 1979 was de bewuste nummer drie (van Nederland) Pieter Bergsma en ja, ook hij kon het niet bolwerken tegen Gantvarg. Bergsma vertelde uw penneleur ooit de reden waarom hij de beker nog altijd in het bezit had: "Die kwajongens (Bergsma bedoelde Sijbrands en Wiersma) drukten mij de beker in de handen en zeiden ik die maar mee moest nemen, want dankzij jou zijn we tweede geworden . . .". Pieter zag er de humor wel van in.

Vraag 10.
Welke Nederlandse schaakgrootmeester versloeg ooit in een officiële partij (en als enige  Nederlander) Bobby Fischer? 
Het antwoord luidt: Hein Donner.

Tijdens de schaakolympiade van 1962 (Varna - Bulgarije -) won Hein Donner van Bobby Fischer, nadat de laatste, in een remiseachtige stand een stuk (paard) offerde, in de hoop dat Donner zich erin zou verslikken. Tot Fisher's grote verbazing had Donner één van zijn betere dagen en versloeg hij de Amerikaan gedecideerd.

Laten we dit epistel afsluiten met een uitspraak van de Duits-Amerikaanse natuurkundige Albert Einstein:
"Waarom allerlei kennis van buiten leren die we makkelijk in naslagwerken kunnen opzoeken".





woensdag 2 maart 2016

Pubquiz...

 Door Tjalling van den Bosch

De pubquiz is een uit Angelsaksische landen overgewaaid fenomeen, dat lijkt aan te slaan in de lage landen (België, Nederland). Uitbaters van horecagelegenheden (voornamelijk: pubs, cafés) proberen op die manier extra publiek te trekken op 'rustige avonden'.
Het publiek lijkt de combinatie van uitgaan en een ouderwetse spelletjes-avondmet vrienden en bekenden te appreciëren.

Een pubquiz wordt 'één keer in de zoveel tijd' gehouden; de deelnemers moeten in teamverband vragen beantwoorden die door een quizmaster worden gesteld.
De vragen kunnen over 'van alles en nog wat' gaan; vaak is er een grote rol
weggelegd voor de actualiteit, sport, muziek, film en natuurlijk voor 'de drank'.
Bij sommige pub-quizzen is er ook een zogenaamde 'tactiele ronde' waarbij er
bijvoorbeeld de namen van 10 verschillende soorten chips, koekjes, snoepjes
en dergelijke, geraden moeten worden.
De beloning bestaat meestal uit ludieke prijzen, of kwijtschelding van de
drankrekening.

Zelden (hoogst zelden, of nog beter gezegd: Nooit) krijgen de deelnemers vragen
voorgelegd over onze edele damsport, dus . . .

The draughtsquiz . . .

Vraag 1.
Ooit deed er een Australiër mee aan het WK dammen, wat was zijn naam?

Vraag 2.
Wie was in 2012 de verassende winnaar van de  eerste editie van de (rapid)
International Bacoli Open?

Vraag 3.
Wat was de eerste denksport waar de jonge Alexander Georgiev (huidig
wereldkampioen dammen - internationaal spel -) mee in aanraking kwam?

Vraag 4.
Welke drie landen hebben slechts eenmaal een wereldkampioen afgeleverd?

Vraag 5.
Welke (en enige) Belg speelde ooit een match om de WK-titel?

Vraag 6.
Tot op heden zijn er twee WK-matches geweest tussen twee Nederlanders.
Wie waren de participanten, en in welke jaren?

Vraag 7.
Wie was de jongste deelnemer aan een WK Dammen ooit en hoe oud was hij toen?

Vraag 8.
Wie was de verassende winnaar van het (derde) WK Jeugd 1974?

Waarschijnlijk is het antwoord van de volgende vraag slechts bij intimi bekend!

Vraag 9.
In 1979 werd Nederland tweede op het Europees ploegenkampioenschap; waarom
kwam de beker (voor de tweede plaats) niet op de burelen van de K.N.D.B. terecht?

Uit diverse reacties blijkt dat ook schakers zich regelmatig laven aan de pennenvruchten van uw penneleur, daarom als afsluiter een 'schaakvraag'.

Vraag 10.
Welke Nederlandse schaakgrootmeester versloeg ooit in een officiële partij (en als enige Nederlander) Bobby Fisher?

Veel plezier; volgende week de antwoorden.