Huizumer Highlights: Foppe heeft gedamd...

Door Rein van der Pal

Dammen en voetbal zijn twee sporten die op het eerste oog weinig met elkaar gemeen hebben. Maar schijn bedriegt. Net als dammen is voetbal een denksport. En ook hier moet je vooruit denken; een toekomstige situatie goed inschatten. Liefst een stapje verder kijken dan je tegenstander. Bij beide sporten is de strategie in de loop der jaren steeds belangrijker geworden.

Goede dammers zijn ook vaak goede voetballers. Als Ton Sijbrands zijn voetbalcarrière had doorgezet was Sjaak Swart nooit op de rechtsbuiten positie in de hoofdmacht van Ajax beland. In dat geval zou Ton nu op maandagavond nog een balletje hebben getrapt bij de veteranen van AFC. Wat een geluk dat het zover niet is gekomen. Ton Sijbrands heeft een dambibliotheek bij elkaar geschreven en is de grote cultuurdrager van de damsport.

Er zijn meer voorbeelden. De jonge Anatoli Gantwarg was een talentvol voetballer en een begenadigd dammer. Al vroeg in zijn leven moest hij een keuze maken tussen beide denksporten. Gelukkig heeft hij voor het spel op de honderd velden gekozen. Dat leverde de Geweldenaar uit Minsk vier wereldtitels op en ons als liefhebbers een grote hoeveelheid prachtige partijen, waar we ons tot in lengte van dagen aan kunnen laven.

Dammende voetballers

Andersom komt trouwens ook voor; goede voetballers die ook blijken te kunnen dammen. Arjen Robben –sinds kort gestopt bij het Nederlands Elftal- was kampioen dammen op zijn basisschool in Bedum. Een ander voorbeeld is de uit het Friese Haagje afkomstige Abe Lenstra. Hij was onnavolgbaar als speler van sc Heerenveen en het Nederlands Elftal, maar zat ook gewoon aan het eerste bord van de plaatselijke damclub. Dat hij buitengewoon nukkig kon zijn en na een verkeerde dieptepass van een teamgenoot de handen demonstratief ten hemel hief en nog veertig meter doorliep, valt buiten het kader van dit stukje. Het Friese voetbalgenie was getrouwd met de zus van mijn vroegere dam mentor Durk Wisman, maar ook dit terzijde.

Biografie

Foppe de Haan was een bovengemiddelde amateurvoetballer. De gevierde voetbaltrainer zou ik in dit rijtje niet hebben genoemd wanneer er niet onlangs over hem een biografie was verschenen van de hand van Menno Haanstra, waarin ook Foppe’s voorzichtige schreden op het dambord worden genoemd. Op bladzijde vierentwintig van dit boek lezen we:

"Heit en mem zorgen voor een warm thuis. Vooral in de winter worden er veel spelletjes gedaan: dammen, vlooienspel en kaarten".

Hieruit blijkt dus dat Foppe in zijn jonge jaren heeft gedamd.

Het gezin De Haan had het niet breed en Foppe en zijn oudere zus groeiden op onder sobere omstandigheden. Geen waterleiding, geen elektriciteit en geen gas; er moest zuinig worden geleefd. Tegen een hongerloontje stonden de arbeiders, waaronder vader Reinder, zestien uur per dag aan de turfschep. Een schoolvriend van de jonge Foppe woonde in een vochtige plaggenhut waar je niet eens rechtop kon staan. De vroegtijdige dood van zijn depressieve moeder, die zelfmoord pleegde, droeg evenmin bij aan een onbekommerde jeugd.

Mooi mens

Een mooie karaktereigenschap van de man die dit jaar nog betrokken was bij het Europees Kampioenschap van de Nederlandse Vrouwen, is dat hij zijn afkomst nooit heeft verloochend en ondanks alle successen bescheiden is gebleven. Foppe is niet iemand die de achterban naar de mond praat, noch zal hij een gelikte mediatraining volgen om de pers te woord staat. Nee, Foppe is authentiek, ingetogen en een beetje ongemakkelijk met een rol in de schijnwerpers. Als luxe permitteert hij zich slechts een stacaravan op Ameland

In chronologische volgorde houdt Haanstra de carrière van Foppe de Haan tegen het licht. Boeiend wordt het wanneer de gevierde voetbaltrainer in gesprek gaat met Dirk Scheringa, de voorzitter van AZ. De Haan kan zo’n beetje een blanco cheque tekenen bij de Alkmaarse club, maar weigert uiteindelijk toch in zee te gaan met de gevallen bankier. De vergelijking met Abe Lenstra, die hetzelfde aanbod kreeg bij het Italiaanse Fiorentina is treffend.

Hoewel we met een fanatieke prestatietrainer van doen hebben, is het resultaat niet altijd heilig. Foppe is heel duidelijk in wat hij wil. Het gaat hem bovenal om goed voetbal. Eén drijfveer is dominant aan alle andere, hij wil spelers beter maken.

“Ik ben allergisch voor dingen die geen zin hebben en ook voor doelloos herhalen. Als je altijd hetzelfde doet, krijg je ook altijd hetzelfde resultaat. Na een tijdje ga je zelfs achteruit”

Menno Haanstra heeft er een vlot leesbaar boek van gemaakt. Dit levensverhaal over Foppe is niet alleen geschikt voor voetballiefhebbers, maar ook voor dammers.