Chucky...

Door Tjalling van den Bosch

Eigenlijk is het 'not done' dat een armetierig dammer als uw penneleur één van de geniaalste schakers aller tijden aanduidt als Chucky; toch is het in de (internationale) schaakwereld de ingeburgerde troetelnaam voor Vassily Mykhaylovych Ivanchuk. 

Vassily Ivanchuk

De Oekraïner Ivanchuk was één van de opvallendste deelnemers aan het (damtoernooi) Heerhugowaard Open 2015. Alhoewel opvallend(?); de eerste dag dat wij Ivanchuk (in Heerhugowaard) tegen het lijf liepen, had hij een prachtig (glanzend) op maat gesneden colbert van Armani aan.

Nadien paste Ivanchuk zich snel aan, en kon je hem alleen nog aantreffen in een outfit welke meer in overeenstemming was met de gebruikelijke kledij der dammers. 

Schaker . . .

Ivanchuk werd geboren op 18 maart 1969 in Kopychyntsi. Zijn eerste denksport was dammen(!); het toentertijd in de Oekraïne zeer populaire 'dammen op de 64-velden' wel te verstaan. Al snel ontdekte de jonge Vassily echter de edele schaaksport; hij beklom vervolgens (ook) snel de internationale ladder.

Zo won hij in 1987 het Europees Kampioenschap voor Junioren in Groningen en een jaar later won hij het internationale New York Open (bij de senioren wel te verstaan) met een indrukwekkende score (7½ uit 9); vóór een groot veld  gerespecteerde grootmeesters. Op 21-jarige leeftijd won Ivanchuk het prestigieuze toernooi in Linares, voor wereldkampioen Kasparov, die hij in het onderlinge duel versloeg! Het was vooral de manier waarop Vassily de zittende wereldkampioen versloeg, dat hij de harten stal van veel schaakliefhebbers (Ivanchuk 'wisselde' zijn lopers toen in voor paarden en dreef Kasparov in de hoek en liet hem toen niet meer ontsnappen). Kortom, Ivanchuk leek op weg naar de wereldtitel schaken.

Zenuwgestel . . .

Echter . . . Ivanchuk beschikte niet over een sterk 'zenuwgestel', iets dat een noodzaak is om op het hoogste niveau en op het juiste moment toe te kunnen slaan! Vassily kon op imponerende wijze 'grote' toernooien naar zijn hand zetten, maar hij kon ook opzichtig falen. Als schaker was hij 'voor alles' een purist, hij eiste perfectie (in zijn partijen) van zichzelf. Een mooi voorbeeld van dit laatste was een voorval tijdens het Hoogoven schaaktoernooi van 1996 (dat werd gewonnen door Ivanchuk).

Tijdens 'de Hoogovens' van dat jaar kon het publiek een partij aanwijzen, welke de winnaar een bedrag van 500 gulden opleverde. Ivanchuk kreeg deze publieksprijs toebedeeld vanwege zijn fraaie overwinning op Ivan Sokolov, echter . . . hij weigerde de prijs! Daar waar mannen als Kasparov en Karpov de enveloppe met inhoud snel (en diep) in hun broekzak zouden hebben weggestopt, vond Ivanchuk zijn partij tegen Sokolov niet perfect en weigerde de 500 gulden!

Ivanchuk, zo merkten de kenners in 1996 op, heeft een uniek, etherisch rapport met het spel; Hans Ree schreef toen bijvoorbeeld: "In gedachten verzonken, soms zwijgend, stond Ivanchuk voor het demonstratiebord, varianten proberend en weer verwerpend, alsof hij het publiek geheel vergeten was. Juist daardoor was het een indrukwekkend schouwspel. Een genie, de wereld vergetend, geheel

vervuld in zijn eigen rijke gedachtenwereld". 
Hoe het ook zij, Vassily Ivanchuk zou nimmer de hoogste eer voor zich opeisen, op het beslissende moment beschikte hij niet over de X-factor. Ivanchuk staat te boek (volgens schaakkenners) als: de meest getalenteerde (schaker) ooit. In 2009 kondigde Ivanchuk tijdens een zeer emotioneel interview zijn afscheid van het topschaken aan. Later zou hij daar schoorvoetend toch weer op terugkomen, maar echt 'potten breken' op het hoogste (schaak-)niveau zit er waarschijnlijk niet meer in.

Dammen . . .

Hoe kwam Ivanchuk in Heerhugowaard terecht? Ewel, hij is bevriend met onze wereldkampioen (en dus wel in het bezit van de X-factor!) Alexander Georgiev. Begin dit jaar (2015) nam Georgiev deel aan het Tata Steel Chess-tournament in Wijk aan Zee, dus moest Ivanchuk er ook een keer aan geloven. Ivanchuk damde lang niet slecht, maar stortte tegen het eind tegen enigszins in, misschien werd hij moe, of . . . Hij eindigde op een score van 7 uit 9 (voor schakers heel goed); Vassily won 2 partijen, speelde 3 maal remise en verloor er 4 (waarvan 3 in de laatste 4 rondes!). Oordeelt u zelf over de damkwaliteiten van Ivanchuk; al zijn partijen staan op Toernooibase Dammen (en waarschijnlijk binnenkort ook wel in Turbo Dambase).

Het is te hopen dat Ivanchuk vaker de dam-handschoen durft op te nemen; hij viel in Heerhugowaard in ieder geval meer op dan zijn vriend (Georgiev) in Wijk aan Zee!!