Jannes...

Door Tjalling van den Bosch

Gisteravond (29 januari 2017) besteedde het tv-programma  Andere Tijden Sport aandacht aan Jannes van der Wal. 

Jannes van der Wal in 1975

De hoofdpersoon van die uitzending was een generatiegenoot van schrijver dezes en dus moeten er enkele epistels worden gewijd aan de succesvolste dammer uit de (geboorte-)periode 1955-1960. Even voor de volledigheid; ik groeide in die periode (rond 1970) slechts een paar jaar met Jannes op, daarna werd de lokroep van 'het voetbal' voor mij, als begenadigd balvirtuoos van Stormvogels '64, te groot. Schoorvoetend wil ik eraan toevoegen, dat de absolute top van de Friese damjeugd 1970 (Johan Capelle, Auke Scholma, Jannes van der Wal) te hoog gegrepen was voor uw penneleur (inderdaad, zeer waarschijnlijk de echte reden).
Een decennium later zou ik me als compensatie overgeven aan aanzienlijk zwaardere schijven, waar zij dan weer niet in mee konden komen! Jannes bleef in die tijd echter trouw aan het mooie spel op de 100 ruiten en de 40 schijven. 

Erkenning . . . 

Eén van de hoogste vormen van erkenning in Fryslân is, dat men alleen de voornaam noemt en dat dan iedereen direct weet over wie het gaat. Wanneer een Fries de naam "Riemer" laat vallen, dan weet men direct dat het om de voormalig voorzitter van sc. Heerenveen gaat: Riemer van der Velde. 
Zo zijn er meer voorbeelden: Foppe (de Haan), Rintje (Ritsma) etc. Een overtreffende trap is misschien wanneer men het (Friese) woordje "us" (onze) er aan vooraf laat gaan. "Us Abe" of "us Atjse"; dan behoor je echt tot de trots van Fryslân (in het eerste geval gaat het om de beste Friese voetballer ooit: Abe Lenstra, en het tweede voorbeeld gaat over de beste Friese schaatsenrijdster ooit: Atje Keulen-Deelstra). 

In het geval van "Jannes" was het precies eender; iedere Fries wist het: Jannes van der Wal de dammer. Het woordje 'us' was nooit weggelegd voor Jannes, waarschijnlijk kwam dat, omdat hij zo rond 1975, de wijk nam naar de stad Groningen (of all places!). Jannes van der Wal, geboren in Driesum (Driezum in het Fries) op 12 november 1956 en overleden te Groningen op 24 september 1996. Een agressieve vorm van leukemie zorgde ervoor dat Jannes slechts 39 jaar oud werd. 

Hoogste mondiale dam-eer . . .

In 1982 maakte Jannes van der Wal waar, wat hij reeds op zeer jeugdige leeftijd aankondigde(!), hij werd wereldkampioen dammen (Sao Paulo - Brazilië -).
Het WK in Brazilië werd enigszins ontsierd doordat 'de Russen' niet tijdig een inreisvisum kregen en daardoor verstek moesten laten gaan. Toch was het niet zo dat Jannes daardoor de wereldtitel toen in zijn schoot geworpen kreeg; erkende wereldtoppers uit die tijd, zoals Rob Clerc en Harm Wiersma, bleef Jannes respectievelijk één en twee punten voor. Jannes behaalde tijdens het WK (van 1982) 20 punten (8-4-1) uit 13 partijen. Jannes was in die tijd gewoon op het hoogtepunt van zijn kunnen; generatiegenoten wijzen vaak op het toernooi van Kislowodsk 1982, dat gerust gezien mag worden als een toptoernooi (waarschijnlijk sterker bezet dan het WK-toernooi in Brazilië!), waarin het grootste gedeelte van de wereldtop acte de présence gaf.
Ook dat toernooi trok Jannes naar zich toe; hij scoorde 17 punten (6-5-0) uit 11 partijen en eindigde o.a. voor Virny, Scholma, Dybman, Gantvarg, Baliakin en Chizov! Voorwaar een geweldige prestatie, dus over de kennis en kunde van Jannes hoeven we het verder niet te hebben; hij was 'in his prime' gewoon de beste van de wereld.   

  

We kunnen de rest van dit epistel natuurlijk wijden aan de (dam-)palmares van Jannes (zo werd hij viermaal Nederlands kampioen - 1981, 1984, 1985 en 1987 -), maar dat doen we niet (daar zijn anderen voor).   We willen het met u hebben over 'die andere Jannes', maar daar moet u een week op wachten. 

Wordt vervolgd . . .