Jannes...(7)

Door Tjalling van den Bosch

In de vorige epistels heb ik Jannes van der Wal proberen neer te zetten als een aanzienlijk normaler mens, dan hetgeen de meeste Nederlanders altijd maar weer van hem menen te weten. Ik erger me al lange tijd aan het feit, dat Jannes altijd maar weer voor rare snoeshaan wordt versleten. Er doen verhalen over hem de ronde, die helemaal niet waar zijn, dan wel veel te sterk zijn aangedikt. 

Het Nederlandse journaille heeft er 'een handje van' om alle rare verhalen (die de ronde doen over Jannes) op één hoop te vegen en dat mondt uit in een verhaal over een halve (dan wel hele) gek! Zelfs zijn familie en vrienden worden op één of andere manier wel een opmerking in die (negatieve) richting ontlokt; meestal wordt alles, dat deze mensen positief over Jannes hebben te melden, niet eens gebruikt! Daardoor krijg je snel een verkeerd beeld van Jannes.
Ik ben natuurlijk niet blind voor alle strapatsen, die hij uithaalde, maar door alleen maar die negatieve verhalen te laten horen, doet men geen recht aan de mens Jannes van der Wal. Daarom schrijf ik het, beste lezers en lezeressen, maar eens heel duidelijk op: Jannes van der Wal was absoluut niet gek! 

Zelf ook schuldig . . . 

Jannes was er deels ook zelf schuldig aan, dat juist die opvallende kant van hem, ons altijd maar weer wordt voorgeschoteld. Hij ontdekte op een gegeven moment dat 'de nationale clown zijn', financieel het nodige opleverde; veel meer dan dat hij ooit bij elkaar zou kunnen dammen! Daarom bleef Jannes vaak ook heel bewust 'dat grappige mannetje' uithangen! 

Vriendin . . . 

Het mooiste voorbeeld van 'de gewone Jannes', kwam misschien wel uit de mond van één zijn vriendinnen: Karlijn Stoffels. In de film Jannes, van Rein Hazewinkel (en uitgezonden door de N.P.S.), vertelde Karlijn over de eerste keer, dat ze met Jannes een tijdje in Fryslân verbleef; ze was gewend om met Jannes uit te gaan in (de stad) Groningen: 

"In Fryslân was Jannes totaal iemand anders.  In de stad (Groningen) ging Jannes alvast gek doen, omdat mensen dat van hem verwachtten. Toen in Fryslân, realiseerde ik me (Karlijn Stoffels dus), dat het wel eens aan de mensen om hem heen kon liggen. In Fryslân deden mensen volkomen normaal tegen hem en viel er aan Jannes totaal niets meer te beleven."    

Iemand neerzetten . . . 

Zeker in Nederland mogen we iemand graag 'neerzetten'! Hij/zij is zo en dus wordt diegene in het overeenkomstige 'hokje' geplaatst en daar komt men niet meer zo gemakkelijk uit! Het is een zwart/wit-gedachte; voor grijstinten (dat iemand ook weleens anders kan zijn) is totaal geen ruimte! 

Jarenlang was het wegzetten van Jannes in het hokje 'rare snoeshaan (en erger)' mij dus een doorn in het oog. 

Ik hoop dat men (journalisten, maar ook 'de mensen') in de toekomst ook Jannes eens 'door een andere bril' willen bekijken. Jannes als iemand, die ook gewone menselijke trekken had; beter gezegd, Jannes van der Wal neerzetten als een normaal mens!! Jannes was intelligent, had humor, was adrem en was zich wel degelijk bewust van de wereld om zich heen; hij kon genieten van muziek en 

uitgaan. Dus zo abnormaal was hij niet. 

De Kannibaal . . . 

De Belg Eddy Merckx wordt gezien als de grootste wielrenner aller tijden; door zijn ongekende palmares kreeg hij de bijnaam De Kannibaal. Merckx was op zijn best, wanneer hij zijn sport beoefende; met alle zaken die er 'bij' kwamen, had hij (net als Jannes) moeite. 

In het boek Eddy Merckx - De Mens achter de Kannibaal, zegt één van de journalisten die 'dicht bij Merckx stond': "Eddy had er geen idee van hoe hij zich na zijn eerste grote succes moest gedragen. Hij was overdonderd. Hij begreep niet waarom hij moest antwoorden op de meest diverse vragen. Hij wilde wel een goed gesprek, maar kwam er nooit toe. Zijn opvoeding had hem geleerd te doen wat zijn omgeving vroeg. Maar zijn natuur was daar niet op ingesteld. Hij kon zich verbaal niet goed uit de slag trekken, hij las niet erg veel, hij gebruikte weinig woorden om zichzelf uit te drukken. Bovendien volgde hij de media niet erg goed". 

Tijdens het lezen van deze passage moest ik denken aan Jannes van der Wal; veel overeenkomsten tussen de beste wielrenner aller tijden en de bekendste dammer aller tijden (zeker bij niet-dammers)! 

Eddy Merckx wordt nog altijd als een Grand Seigneur weggezet en Jannes vander Wal als een . . .??     

Coda . . . (om maar even een muziekterm te gebruiken)

Zeven weken lang heb ik u vermaakt (dan wel verveeld) met de mens Jannes van der Wal, met als doel om hem eens op een andere manier 'neer te zetten'. Ik weet dat het allemaal wel wat compacter had gekund; ik weet dat ik regelmatig te lang heb doorgezaagd, maar het was mijn manier, om het beeld van Jannes (sinds 'Mies 1982'), te doorbreken! Zeven epistels lang een andere kijk 'op Jannes', ten opzichte van 35 jaar die andere Jannes!

Laatst hing er in De Arena te Amsterdam een spandoek vanwege het overlijden van Piet Keijzer:  'Herinneringen verbinden wat het oog niet meer ziet.' 

Laat de herinnering aan Jannes van der Wal niet eenzijdig zijn! 

Einde 

  

PS.: Vlak voordat de Andere Tijden Sport-documentaire over Jannes werd uitgezonden, bracht Benjamin Ree zijn documentaire Magnus uit, over het moeizame pad, dat schaakgrootmeester (Noor) Magnus Carlsen aflegde naar zijn eerste Wereldtitel Schaken. Vooral in het begin van de documentaire, waarin Magnus al op zeer jonge leeftijd wordt gevolgd, kwamen bij mij herinneringen aan Jannes naar boven. De documentaire over Carlsen duurt bijna 1½ uur en is absoluut een aanrader.   

Nu echt, over en uit . . ..