Historie schrijven......

Door Tjalling van den Bosch

Eigenlijk bedoel ik met deze aanhef iets anders, eigenlijk had ik willen schrijven 'Huizumers die historie hadden kunnen schrijven'! Maar ja, dat is eigenlijk ook historie schrijven . . . .
Waar ik het met u over wil hebben is het volgende, diverse Huizumers (of ze op de betreffende datum ook daadwerkelijk lid waren van onze club is een tweede, maar eens een Huizumer altijd een Huizumer, net als de president van de V.S.) kregen ooit de kans een grote scalp, op een belangrijk moment, aan hun zegekar
te binden en dit (oh Schmerz) niet deden.
Misschien wel de meest pijnlijke 'misser' was die tijdens het wereldkampioenschap van 1972 te Hengelo.
In de tweede ronde (verspeeld op 4 mei 1972) troffen Harm Wiersma (18 jaar, hij zou tijdens het toernooi 19 jaar worden) en Ton Sijbrands (22 jaar) elkaar al, want landgenoten moesten (geheel volgens de regels) vroeg in het toernooi tegen elkaar spelen om zo combinevorming tegen te gaan.

Wit: H. Wiersma
Zw.: T. Sijbrands

Sijbrands heeft net (als 26ste zet) 2-8 gespeeld en de scherp opgezette partij (van beide kanten) kreeg een vervolg met 37-32 (4-9) 32x21 (16x27) 41-37 (23-28). Hier laat ik het bij, voor het restant van de partij kunt u terecht op toernooibase en  waarschijnlijk ook wel op turbodambase.

De ontmoeting eindigde in remise en maandenlang vergaapten de analytici zich aan deze partij. Niemand heeft in die tijd ooit kunnen bevroedden dat Wiersma de winst had laten glippen ! "Dat strekte hun niet tot schande" schreef Jan Metz in de Telegraaf, hij vervolgde met "want de ongedachte winst voor Wiersma, na liefst 2 gambietoffers, bracht zelfs  wereldkampioen Sijbrands in extase".
Wat is er aan de hand, in de bovenstaande diagram kan Wiersma winnen door 34-30  (23x34) (verplicht want op (25x34) volgt 39x30, 35-30, 24-19, 26-21, 33-28, 31x2 en 2x6) 26-21 (17x26) en nu 24-19 en 30x19 en de dreiging 33-28 stelt zwart voor onoverkomelijke problemen.

Ga dit na in deze donkere dagen . . . . , overigens ging toenertijd het volgende verhaal over de ontdekker van dit alles: toen Ton Sijbrands, een tijdje na het W.K., Moskou aandeed werd hem door Andries Andreiko het bovenstaande onder de neus gewreven, de twee moesten toen nog hun tweekamp om de wereldtitel spelen. Een 'onbekende' Rus zou dit allemaal hebben uitgevogeld. Die 'onbekende' Rus was Mark  Makrovitch tegenwoordig wonend in Duitsland en lid van DIOS Eibergen en Enschede.

Als u dan weet dat Sijbrands het toernooi won met 2 punten voorsprong op Wiersma dan . . . .Ach ja, de historie laat zich niet herschrijven, maar gezien de manier waarop beide spelers elkaar in bovenstaande partij naar de strot vlogen was een tweekamp tussen beiden toen op iets sensationeels uitgelopen. We vervolgen de ingeslagen weg (historie schrijven) en komen terecht in Soechoemi (Rusland) tijdens het Europees Kampioenschap van 1971. In de negende ronde trof Pieter Bergsma toen Ton Sijbrands die op dat moment (14 september) op koers lag voor de titel. Excuses aan Sijbrands dat hij wederom (ongevraagd) als slachtoffer, of eigenlijk als 'niet slachtoffer', moet dienen.

Wit: P. Bergsma
Zw.: T. Sijbrands

De zwartspeler heeft reeds een schijf opgepeuzeld en Pieter Bergsma hoopt dat de schijf op 14 enige compensatie gaat bieden. Sijbrands vervolgt op de 40ste zet met (22-27), Bergsma probeerde het nog wel via 30-24 (27-32) 37-31 (36x27) 24-20 (15x24) en 14-10, maar was kansloos in het afspel. Echter . . . de heer C. Chattallon (uit Hoorn) schreef enkele weken later in zijn rubriek  (welk tijdschrift weet ik niet) het volgende: "Twee winstpunten voor zwart dus. Maar de klap op de vuurpeil kwam weken later. Want toen de notatie van deze partij de landsgrenzen  was overgetrokken berichtte de Zwiserse kampioen A. Kuijken, dat wit de winst verzuimd had, omdat hij ergens een vrij eenvoudige combinatie had overzien. Niet alleen Bergsma was die mogelijkheid ontgaan ook Sijbrands en de toeschouwers en de journalisten . . .".

Inderdaad, in de bovenstaande diagram kan wit na het door zwart gespeelde (22-27) toeslaan via 39-33, 49-43 en 37-31 31x4 . . .
Bergsma eindigde uiteindelijk als vierde met 13 uit 10, Sijbrands won het toernooi met een bijna perfecte score: 7x winst 3x remise.

We begonnen dit epistel in het oosten van ons land en reisden toen door naar 'heel veel meer' oostelijk, dus is het gerechtvaardigt om in het westen van ons land af te sluiten.Amsterdam, Krasnapolski, juist ja, het onovertroffen 'Suikertoernooi'.Sijbrands en Wiersma deden niet mee aan dit prestigeuze toernooi vanwege (als ik het me goed herinner) (start-)geldbesognes en dus was de weg vrij voor de Russen.

Wit A. Gantwarg
Zw.:: F. Drost

Uit de zesde ronde (23-12-1971) van het eerder gememoreerde toernooi had Frank Drost na (6-11)

een gewonnen positie bereikt tegen de (Wit-)Rus. Van ellende offerde Gantwarg schijf 27 en vervolgde toen met 45-40. Drost vervolgde met (21-26) 32x21 (26x17) en de partij zou wonderwel nog in een puntendeling eindigen, echter als Frank na 45-40 was verder gegaan met 11-17 dan had Anatoli op kunnen geven daar nu ook 40-34 niet meer mogelijk is (ziet u het ?) . . . .
Gantwarg won uiteindelijk het toernooi met 18 uit 11, maar als hij in de zesde ronde een deuk had
opgelopen dan . . . . ach ja, de historie laat zich niet herschrijven.