Nieuwjaar

Door Tjalling van den Bosch 

 

Nieuwjaar is de dag, waarop het begin van het nieuwe jaar wordt gevierd. In onze westerse wereld is dit op de eerste van de maand, waar u tussen jan en ari staat. Bij deze viering zijn gelukwensen en goede voornemens gebruikelijk.

Lang geleden begon het nieuwe jaar bij het begin van de lente, als de natuur weer tot leven komt of begin januari, als de dagen beginnen te lengen. Bij de invoering van het christendom wilde de Kerk een eind maken aan deze heidense gewoonten rond deze nieuwjaarsviering en riep 1 januari uit tot bid- en boetedag om de besnijdenis van Jezus (8 dagen na de geboorte) te vieren. Maar ook daarna vierde men het nieuwe jaar nog rond de oude heidense data, bijvoorbeeld op Sint Maarten (11 november); de eerste adventsdag; de onnewende (rond 21 december); of Maria Boodschap (25 maart). De Spaanse landvoogd Requesens besloot in 1575, dat het nieuwe jaar officieel op 1 januari begon.

Nieuw jaar, nieuwe kansen,

Als je de laatste weken van het afgelopen jaar (2013), net als schrijver dezes, vreselijke nederlagen hebt geleden ("wat weken (?), maanden zal je  bedoelen (!)"/"dank clubgenoten") dan hoop je, dat je door die ene seconde (de jaarwisseling) alle rampspoed achter je kunt laten (een mens moet toch wat) en dat vanaf 1-1-2014 het geluk (lees; een onvolprezen zegetocht) je toelacht. "Verliezen doet zeer, EN TOCH smaakt het naar meer", want de hunkering naar nieuwe en geslaagde (dam-)expedities is groot. Voorzichtig manoeuvreren op het dambord lukt schrijver dezes meestal niet; hij is dan als een wandelaar, die na een fikse regenbui voorzichtig alle plassen ontwijkt, maar vervolgens zomaar het kanaal in loopt.

Voorbeeld:

Uw penneleur heeft wit en achter de zwarte schijven zit (jasje uit, jasje aan . . .) Siep Buurke. De partij komt uit de nationale clubcompetitie van dit seizoen (2013/2014); 6de ronde D.C.F. 1 - Huizum 1. De partij is tot dusver voorzichtig behandeld door schrijver dezes en ook de Groninger in Friese dienst blonk niet uit in grote dadendrang. In deze (gelijkwaardige stand) moet wit gewoon en resoluut 37-32 spelen, maar wit gaat nadenken.
"Als ik 37-32 speel dan kan zwart (11-17) doen en als ik dan 41-37 speel dan kan hij (26-31) met verplicht 37x26 en dan afwachten met (6-11) . . ., daar speelt hij waarschijnlijk op, ja dat kan weleens lastig worden".

Natuurlijk komt schrijver dezes niet op het idee, dat hij de geofferde schijf ook weleens terug zou kunnen geven . . . Verder vond wit dat schijf 43, na 37-32, ook weleens buitenspel zou kunnen komen te staan, dus dan maar 38-32, dan kan hij natuurlijk wel (18-22)  28x17  (11x22) maar dan speel ik 43-38 en dan mag hij toch geen (19-23) spelen vanwege 33-29 . . .Dus 41.  38-32  en in een flits ziet wit dat zwart na die manoeuvre (18-22 etc.) met 6-11 komt, niks geen (19-23) oeps . . .

Het is wonderbaarlijk dat je langdurig over een zet nadenkt en dat je tijdens het uitvoeren van de zet in een flits de weerlegging ziet. Schaker Hein Donner (1927-1988) vertelt over dit fenomeen (in een flits de weerlegging 'zien') in de VPRO-documentaire Liefde voor Hout van wijlen Jop Pannekoek.
U kunt deze fantastische documentaire onder andere vinden op YouTube (van harte aanbevolen).
(Veel mensen noemen de schaker Jan Hein Donner, maar de hoofdpersoon reageerde het liefst niet als men hem zo aansprak; "mijn naam is Johannes Hendrikus Donner, voor vrienden ben ik Hein en voor jou mijnheer Donner", maar dit geheel terzijde natuurlijk).

In de partij liep het voor uw penneleur, na 38-32, dramatisch af en wat het nog veel erger maakte; Huizum verloor de wedstrijd met 11-9 . . .

Soms echter krijg je ook kansen (met behoudend spel), zoals in de partij tegen Igor Tchartoriski (zwart), uit de 4de ronde van de nationale clubcompetitie (2013/2014, Enschede 1 - Huizum 1).

De achternaam van de zwartspeler staat zo vermeld in het gele boekje van de K.N.D.B., maar bij de F.M.J.D. staat Igor ingeschreven als Chartoriyiski, maar ook dit geheel terzijde natuurlijk.

De in Duitsland wonende Rus heeft net, verassend, (8-13) gespeeld.

De witte gedachten; "met 33-29 haal ik toch de hele structuur uit zijn stelling, maar dat weet hij toch ook wel, wat zit erachter ?"
"Even goed kijken 33-29  (23x34)  40x29, dan mag (19-24) niet vanwege een combinatie (29-23, 39-33, 32-28 en 28-22) en op (19-23) komt 39-34 en dan is er toch niet veel aan de hand; hij moet eerder oppassen, dat hij niet in een omknelling geraakt". "Wat kan hij verder nog (?)", afijn wit peinsde langdurig, 'keek' naar van alles en nog wat (dat kan eigenlijk niet met 80'+1') en vond dat zijn stelling er sowieso niet zo slecht 'op stond' ("lenig genoeg"), dus ("wat zal ik uithalen") eerst maar 42-38 en toen kwam wit er vrij spoedig achter, (20-24), dat zijn stelling er toch niet zo goed 'op stond' . . . Gelukkig waren zijn clubgenoten in staat om toch nog 12 punten bij elkaar te sprokkelen en dus kon de witspeler toch nog in feestvreugde meedelen . . .

Zo kan het dus gaan in het leven van een liefhebber (lees: ploeteraar) en nu hoopt schrijver dezes maar dat de jaarwisseling nieuw elan (lees: betere partijen) zal brengen !

We knallen het nieuwe jaar in (en dit epistel uit) met een probleem van Leen de Rooij, welke tot stand is gekomen door samenwerking met J.H.H. Scheijen uit Kerkrade (oftewel: Aken noord, zoals men in Geleen en wijde omgeving placht te zeggen).

Wit is aan zet en wint.

Het klopt dat wit een pionnetje meer heeft (12 om 11) maar dat mag de pret niet drukken. Oplossing: 1. 17-12  (7x18 gedwongen)  2. 28-23  (18x40 wederom gedwongen)  3. 47-41 !!  (26x28)  4. 41x12  (25x34)  5. 12-7  (1x12)  6. 43-39  (34x43)  7. 49x38  (40x49)  8. 35-30  (49x21)  9. 30x26  fraai . . .

Deze compositie komt uit het favoriete damboek van uw penneleur (Henk Smit, mijn leermeester en inspirator), de schrijver merkt op dat de witte stelling "in plaats van het charmante 5. 12-7 enz. ook het triviale 5. 44-39 eveneens zeer gewonnen is" . . .

Dat het nieuwe jaar u en de uwen maar veel damplezier mag brengen EN dat onze edele damsport maar een denksport mag blijven . . .