Veranderingen...

 Door Tjalling van den Bosch

Het zal zo rond 1980 zijn geweest dat uw penneleur de damwereld de rug toekeerde; niet zozeer omdat de edele damsport niet meer boeide, maar de ontdekking van andere (meer fysieke) sporten  slurpten alle tijd en aandacht op. Ongeveer 15 jaar later herontdekte schrijver dezes de damsport en nu, weer 20 jaar later, is het plezier 'in het dammen' (en vooral 'alles er omheen') groter dan ooit. 

Verschil . . . 

"Wat voor veranderingen vallen je dan op na 15 jaar onthouding"? Om te beginnen was dat natuurlijk 'de computer', om het geheel van de ontwikkeling op hardware-, software- en internetgebied maar even kernachtig tot één woord te reduceren.
De analyseprogramma's hebben zich tot op de dag van vandaag (mei 2017) ontwikkeld tot 'de waarheid voor de gewone dammer'.
Een dammer analyseert niet meer, maar neemt stelling, nadat de computer zijn werk heeft gedaan! Een uitgebreide analyse van een top-grootmeester heeft tegenwoordig voor de meeste damliefhebbers helaas geen pointe meer ('mijn computer zegt . . .').

Een tweede verschil is dat organisatoren van top(dam)toernooien zich uitputten in de verzekering aan 'het publiek', dat ze er alles aan hebben gedaan om dat verschrikkelijke verschijnsel, de schandvlek van de damwereld, erger dan alles wat we vroeger erg plachten te vinden, zo onmogelijk mogelijk te maken. Ik heb het natuurlijk over 'De Remise'. 

Uiteraard is deze verkettering niet helemaal nieuw; er zijn in het verleden al vaker maatregelen genomen, zoals het verbieden van een remise voor de veertigste zet. Dambonden en organisatoren putten zich uit, om alles en iedereen in het gareel te slaan, om toch vooral die dodelijke remise te voorkomen! Het lijkt wel, nee het ís, een ware heksenjacht.
Er zijn veel cosmetische (onnatuurlijke) aanpassingen gedaan, die het damspel ten goede moesten komen, zoals de 'plusjes en minnetjes', denktijdverkorting, andere puntentelling, enzovoort. Ik hoop dat de voorstanders van al die veranderingen (die zichzelf ongetwijfeld vooruitstrevend vinden) eindelijk eens gaan inzien dat het alleen maar heeft geleid tot 'achteruitgang'!

Ondergrens . . . 

Voor schrijver dezes is men door de ondergrens gezakt, toen men 'het uitvluggeren' (op grootmeesterniveau) introduceerde. 'Uitvluggeren' is een manier om een einde te forceren van een partij, die veel tijd nodig heeft en maakt het mogelijk om zo'n partij niet op beter inzicht of stellingsvoordeel, maar op een handiger omgaan met de bedenktijd, te winnen. Riep het (uitvluggeren) in eerste instantie nog een zekere gêne op bij damgrootmeesters en werd het daarom nog niet al te serieus genomen, tegenwoordig moet men het beheersen. Je moet als serieuze topgrootmeester in staat zijn om zowel links- als rechtshandig te spelen(!) en snel zetten doen (dan maar zonder de gevolgen te overzien!); zaken die een zichzelf respecterende denksport eigenlijk niet zou moeten willen!  

De uitvluggerfase is geëvolueerd van een spijtig bijverschijnsel tot het belangrijkste wat een partij tussen twee topdamgrootmeesters het publiek tegenwoordig te bieden heeft: spanning en sensatie. Emotie dus en daarmee is alles duidelijk; instant-emotie. Sinds de invoering van reality tv, is het tegenwoordig alom geaccepteerd. Mijn hersenen kunnen er echter maar niet aan wennen; de overdreven emotie-tv laat ik aan me voorbij gaan en met (nog steeds) vreemde verbazing aanschouw ik wat er tegenwoordig allemaal normaal wordt gevonden in het dammen der Grand Maîtres!! 

Damgrootmeesters (als ook de damliefhebbers) willen echt nog wel zelfstandig nadenken (daarom hebben ze toch voor een denksport als hobby gekozen, dunkt me) en zeker wanneer men een partij speelt, is de noodzaak daartoe onverminderd aanwezig. Het meedenken als toeschouwer bij een topdamtoernooi, dat is iets wat geheel van karakter is veranderd.
De nieuwsgierigheid, het leermoment, het trachten te doorgronden van de denkprocessen van een topdammer, dat gaat nu allemaal via het filter van onze 'meelopende' computer en is daarmee verworden tot een onmiddellijk bevredigbare behoefte. Daarmee is ruimte ontstaan voor wat blijkbaar ook een belangrijke behoefte is, namelijk die van het meebeleven, het voelen van het lijden en de euforie,van het drama dat zich tussen die twee topdammers voltrekt. 

En dus moeten die grootmeesters gedwongen worden (door het uitvluggeren) om dat drama ook te leveren.Dus geen korte remises meer, het liefst helemaal geen remises meer(!), want daar schiet de emotiemeter van de toeschouwer niet van uit.We moeten willen(??) dat er winst en vooral verlies uitrolt, er moet drama (blunders) zijn en als dat er niet is, of niet voldoende, zijn we niet tevreden,  hoe correct en mooi de partij ook geweest is! Moeten we dat wel willen(?); er zijn mensen die ons dat willen doen geloven!

Red de remise . . . 

Er wordt ons dammers aangepraat dat 'De Remise' dodelijk zou zijn voor onze sport; dat is klinkklare onzin! Een prachtige, volledige, partij, die in een puntendeling eindigt is helemaal niet slecht voor de damsport; akkoord, een onvolledige (halverwege de partij) salon-remise, is dat wel. Zo'n 40 jaar geleden (ik weet het, ik val in herhaling) was het voetballen op topniveau niet meer om aan te gluren (catenaccio); toen greep de internationale voetbalbond in en riep de topclubs op, om het afbraakvoetbal vaarwel te zeggen en in ieder geval te zorgen voor meer strijd tussen de witte kalklijnen. Dat geschiedde en het voetbal nam een vlucht. 

Voor (waarschijnlijk meer dan) 95% van de beoefenaren is het dammen helemaal geen remisespel; angst voor verlies, dan wel onkunde, is voor damliefhebbers vaak de reden van een bloedeloze puntendeling. Voor grootmeesters geldt waarschijnlijk hetzelfde, maar daar kan ik natuurlijk (als liefhebber) niet over oordelen. Ook moet het allemaal dynamischer, omdat de jeugd dat tegenwoordig wil; kletskoek! Wanneer jeugdigen een hobby met dynamiek willen, kiezen ze echt niet voor een denksport; zij die wel voor een denksport kiezen, doen dat, omdat het voor hen helemaal niet zo dynamisch en enerverend hoeft te zijn! Ik zie jongeren van nog maar net 10 jaar oud, die meer zitvlees hebben dan veel ouderen. 

Laat het duidelijk zijn, dat het excuus van 'de jongeren willen . . .', berust op onzin! "Al die remises zijn niet te verkopen aan 'de buitenwereld'"; ook dat is lariekoek!
Dammers zijn misschien niet in staat om 'de buitenwereld' duidelijk te maken dat, wanneer een mooie partij in remise eindigt, het voor de damwereld heel bevredigend en zelfs mooi kan zijn! Ik spreek regelmatig met mensen uit die 'buitenwereld' over het dammen en nog nooit heb ik iemand ontmoet die over (te veel aan) remises begon. Ook 'het stoffig imago' van het dammen hoor ik nooit uit de mond van 'de buitenwereld'; het is iets waar dammers zelf mee op de proppen komen! Wel weet ik zeker dat, wanneer men aan de essentie van het dammen komt (denksport), dat men moet vrezen voor een afname van het aantal beoefenaars! 

Maar wanneer men de schouders onder 'het dammen' zet, door het opleiden van jeugd en ouderen(!!), zal de eeuwenoude damsport tot in lengte van dagen zal voortbestaan! De gezondheid van een sport valt en staat met het opleiden van jongeren; een sport die men op 'hoge leeftijd' nog actief kan beoefenen, doet er goed aan zich ook in te zetten voor die (volwaardige) doelgroep!

Petite histoire . . . 

Enige weken geleden kwam er een oudere man bij ons op de damclub; hij had wel interesse om te dammen. Drie weken achter elkaar werd de beste man van het bord gerausd, daarna hebben we niets meer van hem vernomen . . . (zucht).  Zo moet het dus niet!

Diverse damclubs zetten zich al jaren in voor het jeugddammen en plukken daar thans de vruchten van. Bijvoorbeeld damclubs als Het Noorden (Groningen), Den Haag,  Hoogeveen, W.S.D.V. (Wageningen) en anderen leveren goede spelers af. De damclub uit Heerenveen/Mildam richt al enige jaren haar pijlen op ouderen en komt tegenwoordig (als enige Friese club) met drie teams uit in de Nationale Clubcompetitie. Zo moet het dus wel!