Koraal...

Door Tjalling van den Bosch

We gaan nog even door op de weg die we de vorige week zijn ingeslagen. Er valt namelijk nog een feestje te vieren; een 35-jarig jubileum, waar men vaak koraal (of ook wel robijn) aan toevoegt.

1979 . . . 

In dat jaar was uw penneleur, naast zijn 40-urige werkweek bij de Friesland Bank te Leeuwarden, ook weer de studieboeken ingedoken. Dat zal dan ook wel de reden zijn, dat het dammen in die tijd op een wel heel laag pitje stond; waarschijnlijk kunnen we beter  spreken van nihil. En ook daarom zit de match om de wereldtitel tussen de (anno 1979) zittende wereldkampioen Anatoli Gantwarg en ons erelid en uitdager Harm Wiersma, niet op de harde schijf van schrijver dezes. Gelukkig ontsnapt dit 35-jarig jubileum niet aan de aandacht, want kortgeleden tikte uw penneleur het matchboek van  Sijbrands/Kiers/Münninghoff, over die tweekamp, op de kop.

Moeizaam . . .

Uit het matchboek maken we op, dat het een zeer moeizaam proces was geweest om de tweekamp (Gantwarg-Wiersma) 'rond' te krijgen.

Onder aanvoering van (FMJD-secretaris) Willem Jurg en Wiebe Visser was een eerste rondgang langs Nederlandse bedrijven niet succesvol geweest, om sponsoren te vinden. Uiteindelijk was het aan Volmac-directeur Joop van Oosterom te danken, dat het benodigde geld toch nog op tafel kwam. Deze Van Oosterom was naast directeur van het computerbedrijf (Volmac), ook denksporter, namelijk schaker; hij is al eens jeugdkampioen van Nederland geweest. Achteraf gezien mogen wij dammers Van Oosterom wel heel dankbaar zijn, want de match zou de geschiedenis ingaan als een strijd, die zijn weerga niet kent. De beide kemphanen bestrijden elkaar met open vizier; niks geen behoudend spel, maar gaan voor de kansen. De partijen die in een puntendeling eindigden, waren vrijwel zonder uitzondering enerverend te noemen. Sijbrands en Münninghoff gebruiken superlatieven in het matchboek, om de strijd te duiden en het publiek is dagelijks in zeer grote getale aanwezig. In het totaal duurt de tweekamp bijna 4 weken.

Hoe het ook zij, de tweekamp gaat uiteindelijk, op 1 oktober 1979, van start. In het Utrechtse Hoog-Catharijnecomplex barst, na de openingszet van burgemeester Vonhoff, de strijd direct los. De eerste 3 partijen eindigen in remises, maar het waren zeker geen bloedeloze puntendelingen. Vooral in de tweede partij moet Wiersma na 95 zetten (!) in remise berusten,  nadat hij de winst (mat-in-één) heeft gemist. Een gulden regel in de sport is dat: als men de kansen niet benut, dan scoort de tegenpartij. Dit gebeurt in de vierde partij; Wiersma krijgt wederom kansen, mist volgens het matchboek opnieuw de winst, de partij kantelt en uiteindelijk strijkt Gantwarg de punten op. Vervolgens eindigt de vijfde partij remise, maar mist Gantwarg een kans in de zesde partij! Toen deed de gulden regel zich opnieuw gelden; Wiersma wint de zevende partij. 
Het lijkt dat Gantwarg op instorten staat, want ook in de achtste partij gaat hij er bijna onderdoor, maar weet Anatoli wonderwel met een puntendeling te ontsnappen. De rustdag is voor beiden een uitkomst.

Beslist . . .

Na een enerverende remise in de negende partij, slaat Wiersma toe in de tiende. Münninghoff schreef in het matchboek zelfs: "De Match is beslist op zaterdagmiddag 13 oktober" In de daarop volgende partijen blijkt toch dat de (2 punten-)voorsprong voor Harm niet zo veilig is; zo overzien beiden een winnende combinatie voor Gantwarg in de elfde partij, maar tot beslissingen komt het in eerste instantie niet, zodat na dertien partijen de stand 12-14 is in het voordeel van de uitdager. Op 19 oktober lijkt de match dan inderdaad beslist; Gantwarg laat zich in de slotfase van de veertiende partij verleiden tot het gedragspatroon van een gemiddelde speler, nog gauw 'voor de zekerheid' even een paar extra zetten doen (na de 50ste zet). Daardoor kan Wiersma toeslaan, 12-16; na de remise in de vijftiende partij, slaat het Nederlandse chauvinisme onverwachts om! Gantwarg wint in 55 zetten de zestiende partij en dus is het verschil weer minimaal (15-17). 
Is Wiersma nu uit het evenwicht gebracht? Hij moet uit de resterende vier partijen evenzoveel punten halen, want Gantwarg behoudt zijn titel bij een gelijkspel (20-20)! In de partijen nummers 17 en 18 lukt het de Nederlander om de dadendrang van Gantwarg te beteugelen, door de grootste complicaties uit de weg te gaan. Maar dan komt de voorlaatste partij!

Eerder dan verwacht wordt de tweekamp beslist; in de negentiende partij, toen Gantwarg rond de twintigste zet weifelachtig heeft voortgezet, neemt Wiersma het heft in handen. Toch is de stelling op dat moment nog zeker niet verloren voor Anatoli; echter op zet nummer 51 (!!) slaat hij (met wit) snel 36x27, waar 26x37 remise was geweest. 
Door deze overwinning is de tweekamp beslist (21-17); de laatste partij (gespeeld op 27 oktober) eindigt na 29 zetten in remise en daardoor is de einduitslag 18-22 in het voordeel van de uitdager en dus kunnen we de komende maand wederom een feestje vieren . . (We kunnen dat natuurlijk niet alleen aan Harm overlaten . .)

We sluiten af met een quote (uit het matchboek) van Alexander Münnighoff: "Gelukkig was deze tweekamp dermate kleurrijk wat betreft de partijen zelf, dat heel veel dammers er wat je noemt een kick van hebben gekregen. Je zag ze de ruggen rechten en met fier geheven kin rondstappen, omdat ze ook iets te maken hadden met het schouwspel dat hun twee beste voorvechters twintig partijen lang bij machte waren op te voeren". 

Het matchboek is inderdaad, nog steeds, een aanrader.