Jannes...(4)

Door Tjalling van den Bosch

Vanaf 'midden jaren 70' scheiden de wegen van Jannes en schrijver dezes; van enig contact was sindsdien nauwelijks meer sprake. Jannes verhuisde in die tijd naar de stad Groningen, om er wiskunde te gaan studeren; dat hield hij niet lang vol, want de studie ging ten koste van zijn zucht naar damkennis. Al snel ging Jannes verder als professioneel dammer, zoals hij het zelf noemde; zijn broer Harke noemde het "stoppen met studeren en niet willen werken; ja, dan kun je jezelf wel  profdammer noemen, maar een fatsoenlijk inkomen zit daar niet in"! 

Jannes stortte zich volledig op 'het dammen' en probeerde te leven van de wind; hij zocht blaadjes op straat, om daar thee van te trekken en als er niet meer was dan een droog stuk brood en een pak melk, dan was dat het voedsel van die dag. Door die geobsedeerde manier van leven, schoot de prestatiecurve van Jannes op damgebied omhoog en doordat hij fysiek best wel sterk was, protesteerde het lichaam blijkbaar niet al te heftig vanwege het eenvoudige dagelijkse menu!  En ach, dan was er nog altijd mem (moeder), die hem zo nu en dan wat boodschappen toeschoof. 

Jannes was dus volledig in de ban van het edele damspel; sociale contacten beperkten zich tot de damwereld. Zelfs het contact met zijn broer Harke verwaterde op een gegeven ogenblik, ondanks dat Harke ook in Groningen studeerde en slechts op een paar honderd meter van Jannes' onderkomen verbleef! 

Successen . . . 

In 1975 was Jannes reeds Nationaal Jeugdkampioen Dammen geworden en een jaar later werd hij met zijn nieuwe club, Damclub Groningen, Nationaal Clubkampioen; iets dat hij in 1982, met Damclub Fivelgo (Appingedam), nogmaals zou meemaken. In 1978 werd hij Nederlands Sneldamkampioen en in 1979 werd hij (eindelijk) kampioen van Groningen. Jannes zijn dam-carrière kwam vooral in de jaren 80 in een stroomversnelling terecht.

Jannes van der Wal

Hij werd in 1981 Nationaal Kampioen en dat hield in, dat hij mee mocht doen aan het Wereldkampioenschap Dammen 1982, in het Braziliaanse Sao Paulo. Zoals u reeds hebt kunnen lezen in het eerste epistel over hem, werd  Jannes in het zuid-Amerikaanse land gekroond tot 's werelds beste dammer!

Na het behalen van de wereldtitel stond Jannes plotseling in het middelpunt van de belangstelling. 

Het was een absurde verandering; van het 'alleen met dambord op een kamertje in Groningen' naar de 'limelights' van de Hilversumse tv.-studio's. 

Mies . . . 

Nederland had in 1982 nog maar twee tv.-zenders; naar schatting meer dan 7.000.000 mensen keken naar de populaire talk-show van Mies Bouwman waarin Jannes direct na het behalen van zijn wereldtitel, te gast was. Het werd een interview waar men ook nu nog (anno 2017) regelmatig aan refereert! Jannes 'keek altijd al de kat uit de boom', wanneer hij met iemand werd geconfronteerd die hij niet kende, maar nu in die studio, met die felle lichten en grappende gastvrouw, viel Jannes stil.Wanneer hij soms wat wilde zeggen, dan was de gastvrouw hem voor, met een quasi grappige opmerking; het gevolg was dat Jannes niets meer zei. 

Het interview werd één van de opmerkelijkste tv.-momenten ooit. Ik kan me nog herinneren, dat ik op dat moment thuis voor de televisie zat en me vooral ergerde aan het gedrag van Mies Bouwman; ik vond dat ze Jannes geen eerlijke kans gaf en hem in de zeik zette; eigenlijk vind ik dat nog steeds!

Redelijkerwijs . . . 

Je zou in alle redelijkheid mogen verwachten dat men Jannes niet weer zou uitnodigen voor media-optredens; niets was minder waar. Jannes werd op een gegeven moment overal naartoe gesleept en overal werd hij, zonder uitzondering, neergezet als een zonderling. Natuurlijk wist Jannes in die tijd aan zijn zwijgzame periode 'voor de camera's' wel een humoristische draai te geven: "Een dammer zegt niet veel. Wanneer hij naar de bakker gaat voor een brood, dan zegt hij:'Eén brood'!", maar het kon niet goed gaan.

Op een gegeven moment raakte hij overspannen; hij liet zich opnemen in een ziekenhuis. Hij verbleef daar drie weken, maar ook daarna had hij het moeilijk, zodra hij in de openbaarheid trad; zijn veilige wereldje lag finaal aan duigen. Van 'alleen maar dammer' werd hij van het ene op het andere moment neergezet als een soort nationale clown! 

Jannes was gewend de wereld naar zijn hand te zetten; hij deed dingen en daar moest de rest van de wereld zich bij neerleggen, dan wel zich aanpassen. Nu hij bekende Nederlander was, wist hij daar op een gegeven ogenblik ook weer een draai aan te geven. Op één of andere manier kreeg hij in de gaten dat er een goede financiële kant aan al die media-aandacht zat. Hij verscheen schaatsend, dansend, playbackend op de tv, schoof aan in talkshows en dergelijke en liet zich er naar verluidt goed voor betalen. Hij reisde meestal met de trein naar 'het Hilversumse', totdat hem gevraagd werd of hij niet met de taxi kon komen? "Zoveel geld heb ik niet" was de reactie van Jannes; nee, maar dat hoefde hij zelfniet te betalen, dat deed de omroep wel! Was dit een onnozele opmerking van Jannes, of  . . . .; ik denk dat laatste(!); sindsdien liet Jannes zich halen en brengen door een taxi. 

Wordt vervolgd . . .