Dammers zijn slimmer dan schakers

Door Tjalling van den Bosch 
dammers zijn slimmer dan schakers  .

Dat is nogal een statement (!?), en die dikke vette punt erachter betekent dus dat er geen discussie mogelijk is ! Nou, dan moet uw penneleur het toch maar iets nuanceren: dammers waren slimmer (slagvaardiger) dan schakers in de onderstaande voorbeelden. Om het één en ander uit de doeken te doen neem ik u mee naar het midden van de jaren tachtig van de vorige eeuw . . .

Maandag 3 februari 1986, (toen) wasdag voor velen, maar voor Schakend Nederland een kille mistroostige dag. Jan Timman had zojuist in de halve finales van de kandidaten-matches in de strijd

om het wereldkampioenschap definitief averij opgelopen. De Rus Artur Jussupow, De Muur en ook wel De Beer genoemd, had, met sober en passief spel, Neerlands schaaktrots gekrenkt, Timman legde het loodje, met maar liefst 6-3, duidelijk, over en uit . . . Zo zou je denken tenminste (!?), echter onmacht bekroop de Nederlandse schaakwereld.

Wat te doen ? Het antwoord op die vraag werd nog diezelfde avond in Den Haag geboren . . WRAAK . . . (natuurlijk, terugpakken . . .). Toen Jussupow die avond in zijn hotelkamer het glas hief met zijn team rinkelde de telefoon. Een vertegenwoordiger van de Haagsche Courant en het verzekeringsconcern Aegon meldde zich beleefd. Of de Grootmeester voor zijn vertrek naar de (toen nog) Sovjet-Unie nog zin had in een lucratieve simultaan te Den Haag. Lucratief was het zeker en dus stemde De Muur toe om het op te nemen tegen 40 tegenstanders in het Ennia-gebouw te Den Haag (hetzelfde gebouw overigens waar later het zogenaamde 'Joegoslavië-tribunaal' werd gehuisvest).

Wat Jussupow niet werd verteld was dat zijn tegenstanders allemaal goede tot zeer goede schakers waren, kortom opponenten die je niet zomaar even van het bord schoof !?!

Om 10 uur 's avonds (drie uur na aanvang) waren er nog maar 21 zetten gedaan. De stemming neigde naar jolig, maar niet zo jolig dat 'Het Doel', wraak namens Timman, uit het oog werd verloren.

Traag kroop de simultaangever langs de borden, de blik in zijn ogen verraadde vechtlust. Hij had gemerkt hoe zwaar de tegenstand was, een debacle dreigde, verliezen went nooit, ook niet in een simultaan, hoe lucratief ook. Te middernacht, 5 uur na aanvang, waren er pas 29 (!) zetten gedaan, slechts enkele partijen  waren tot een besluit gekomen (alle remise, de grootmeester had nog geen
partij gewonnen !). De Sovjet-Rus werd 'genaaid' ("without the pleasure" zou voormalig sterkste man
Jon Pall SIgmarsson hebben toegevoegd), zo behaalde Rob Clerc (ja echt, de dammer) zelfs een overwinning, zonder dat de simultaangever in de gaten had dat Clerc werd gesouffleerd door zijn buurman (en goede schaker) Fred van der Vliet !

Afijn, om het verhaal af te maken, 's morgens om 4 uur (9 uur na aanvang !) werd Jussupow uit zijn lijden verlost. Het telraam velde een bikkelhard vonnis, de Grootmeester had weliswaar 14 maal

gewonnen, maar hij moest ook 11 nederlagen slikken en dus 15 maal een puntendeling, een score van 53%, niet iets om met genoegen aan terug te denken. Wraak was genomen, maar of het zoet, dat daar spreekwoordelijk bijhoort, nu zo lekker smaakte . . . ?,  Timmans uitschakeling werd daar niet door teniet gedaan . . . !

Voor de goede orde: het bovenstaande verhaal las ik in het schaakmagazine Matten (nummer 3 -Het Schaak der Wrake-), John Kuipers is de auteur. Maar . . . (uh, ja ?)  als we de aanhef van dit epistel lezen dan blijkt dat wij dammers het slimmer hebben aangepakt ??!! . . .

Wel, dat brengt mij tot het volgende verhaal dat summier uit de doeken werd gedaan door Andreas Kuyken in zijn damrubriek voor de N.R.C. van 15 mei 1976.  Tijdens het W.K. van 1952 (Kuyken heeft het over het Olympisch toernooi) leek de titel regelrecht naar de Canadees Raoul Dagenais te gaan, ten koste van onze nationale damtrots Piet Roozenburg. Dagenais moest het in de laatste ronde opnemen tegen, de rode lantaarndrager, de Zwitser  Roland Forclaz, ik heb u hier, op dit blog, eerder over bericht (augustus 2013: -Canada-). De avond voor de slotronde werd Dagenais uitgenodigd door een stel vooraanstaande Nederlandse (het toernooi werd in Nederland verspeeld) problemisten voor een 'gezellige avond'.

En 'gezellig' werd het, volgens Kuyken stond de avond in het teken van Hybris en Bacchus en

duurde het tot in de 'de vroege uurtjes' ! Het maakte Dagenais schijnbaar niet uit, want hij zou in de laatste ronde wel even afrekenen met die Zwitserse 'prutser' en dan wereldkampioen worden, zij het op S.B., want hij had zijn voornaamste concurrent (Piet Roozenburg) in een onderlinge duel (zie wederom het eerder gememoreerde artikel van augustus 2013) verslagen ! Echter, zijn laatste, als formaliteit beschouwde, partij tegen de hekkensluiter verliep dramatisch, (Dagenais liep in een 3 om 2 naar dam !) en wat nog niemand was gelukt, lukte de Canadees wel, verliezen van Forclaz . . . !
Het hielp de Zwitser verder niet, hij was en bleef laatste met 4 punten (inclusief de 2 punten uit de laatste ronde !!) uit 18 partijen, maar de Canadees zag de wereldtitel aan zijn neus voorbij gaan . . .

Uit historisch perspectief wil ik ook nog even opmerken dat Deslauriers en Dagenais niet de enige twee Canadezen waren die zich aan het 100-velden-front meldden. Reeds in 1923 bond de 144-velden-coryfee William Beauregard de strijd aan met de latere wereldkampioen op de 100-velden Benedictus Springer. De 'Big Match' (in Montreal) tussen deze twee werd na een gelijkspel op de 100-velden beslist in het voordeel van de Canadees op de 144-velden. Het is maar dat u het weet.

Maar waar het in dit epistel vooral omgaat is natuurlijk het feit dat schakers niet zo slim waren
als dammers (in bovenstaande voorbeelden). EN  . . . als Jan Timman, in 1986, eens dammers als vrienden had gehad dan . . .

Als afsluiter een probleem van Dik de Ruiter uit 1957.

 

Zwart begint met (20-25) wit plakt door 28-23 (25x45) 23x5 en zwart combineert nu met (24-30) 35x24 (13-19) 24x22 (21-27) 32x21 (16x47) en nu 37-31 (47x6) verplicht 5-46 (26x37) 46x1 (6-17) or whatever. . . 50-44 (17x50) en 1-6 +.

Door de stille eenvoud, met actie en tegenactie, een grootmeestelijk probleem, als u het mij vraagt !

Post Scriptum: Zoals gebruikelijk ligt het geschrevene maandenlang 'op de plank' voordat het gepubliceerd wordt, zo ook dit bovenstaande artikel. Naar aanleiding van een eerder epistel op dit blog (augustus 2013 - Canada -) vertelde een  zeer betrouwbaar iemand mij vertrouwelijk: "ik heb uit betrouwbare bron vernomen dat ze die Dagenais gewoon stomdronken hebben gevoerd !" . . .).

AD ACTA .